________________
તે પછી બાકીના મંડળના પરિભ્રમણ સમયે કેવી રીતે કરે ? પરંતુ દ્વીપસમુદ્રોના અંતરાલમાં બધા મંડળામાં ગતિ કરે છે, એટલે કે દિવસ રાત્રિની વ્યવસ્થા કરતા રહે છે. ।૫।
જ
આ પ્રમાણે પાંચે પ્રતિપત્તિયેા પાતપેાતાના ઉદ્દેશ અનુસાર કહી ખતાવીને હવે આજ પ્રતિપત્તિયોના ભાવ સ્પષ્ટ રીતે સમજાવે છે.-(તસ્થ ને તે માત્રુતા હતાં નોયળનË હાં તેત્તીમં બોચાસર્ચ ટ્રીય વા સમુદ્વા ઓહિત્તા સૂરિ ચાર ચ) તેમાં જે એ પ્રમાણે કહે છે કે એક હજાર એકસા તેત્રીસ યોજન દ્વીપ અને સમુદ્રોનુ અવગાહન કરીને સૂર્ય ગતિ કરે છે, અર્થાત્ પહેલા મતવાદી જે એ પ્રમાણે કહે છે કે એક હજાર એકસા તેત્રીસ યેાજન એટલે કે ૧૧૩૩ અગીયારસા તેત્રીસ યોજનનુ અંતર કરીને દ્વીપ અને સમુદ્રનું અવગાહન કરીને સૂર્ય પેાતાની ગતિ કરે છે. તેનેા તેમ કહેવાના હેતુ આ પ્રમાણે છે કે (જ્ઞયા ળ મૂર્તિ લબ્ધમ્મત' મંઙરું ત્રસંમિત્તા ચાર ચક્ તા ળ લઘુદ્દીવ ાં નોચનસચત્ત-સ્ત્ર પર્વ ૨ તેરીસનોચળસર્ચ ઓાહિત્તા સૂરિ ચાર વરરૂ) જ્યારે સૂર્ય સર્વાંભ્યન્તરમંડળમાં ઉપસ’ક્રમણ કરીને ગતિ કરે છે ત્યારે જમૂદ્રીપને ૧૧૩૩ અગ્યારસો તેત્રીસ ચેાજન સૂર્ય પેાતાની ગતિ કરે છે. પહેલા અને ચોથા મતવાદીના મતથી એકસેવ્યાશી સંખ્યાવાળા મંડળમાં સૂર્ય સર્વાભ્યન્તરમંડળમાં ઉપસંક્રમણ કરીને અર્થાત્ ત્યાં જઈને ગતિ કરે છે. ત્યારે જ ખૂદ્વીપની ૧૧૩૩ અગીયારસા તેત્રીસ ભૂમિના ચેાજનાન્તરમાં જેટલા દ્વીપા અને સમુદ્રોમાં અવગાહન કરીને સૂર્ય પોતાની ગતિ કરે છે. (લચા નં ઉત્તમ દૂત્તે શેક્ષદ્ કાટ્ટારસમુદુત્ત વિસે મર્ નળિયા જુવા×મુદ્દુત્તા રાફ્ મય) ત્યારે પરમ પ્રકને પ્રાપ્ત ઉત્કૃષ્ટથી અઢાર મુહૂર્તના દિવસ હોય છે. તથા ખાર મુહૂર્ત પ્રમાણવાળી જઘન્યા એટલે કે નાનામાં નાની રાત્રી હેાય છે. અર્થાત્ સર્વાભ્યન્તર મંડળના સંચરણુ કાળમાં અગીયારસે તેત્રીસ ચેાજન પ્રમાણુવાળા અવગાહન સમયમાં ઉત્તમ કાષ્ઠા પ્રાપ્ત એટલે કે પરમ પ્ર પ્રાપ્ત સૂય હાય છે, તેથી ઉત્કષથી એટલે કે સૌથી માટા ૩૬ છત્રીસ ઘડીથી યુક્ત અઢાર મુહૂર્તીના દિવસ હોય છે. અને ત્યાં ૨૪ ચાવીસ ઘડિથી યુક્ત જઘન્ય નામ સૌથી નાની
શ્રી સુર્યપ્રજ્ઞપ્તિ સૂત્ર : ૧
૪૯
