________________
સરના અન્તના સમયમાં સર્વાભ્યન્તર મ`ડળમાં બન્ને સૂર્યાં ગતિ કરે છે.
(जया णं एए दुबे सूरिया सव्वमंतर मंडल उवसंकमित्ता चारं चरंति तया णं णवणवति નોચનન્નઇસારૂં છેચ પત્તાથે ગોરળસ બાળÇ અંતર ટુ ચા' પરંતિ) જ્યારે એ બન્ને સૂ સર્વાભ્યન્તર મંડળમાં ઉપસંક્રમણુ કરીને ગતિ કરે છે. ત્યારે નવ્વાણુ હાર્ છસે ચાળીસ યેાજનનુ' પરસ્પરમાં અંતર કરીને ગતિ કરે છે. કહેવાના ભાવ એ છે કેએક મંડળમાંથી બીજા મંડળમાં સંચરણુ સમય ક્રમમાં જ્યારે જમૂદ્રીપમાં આવીને એ અને સૂર્યાં સંચાર કરવા કરતા સર્વાભ્યન્તર મડળનુ ઉપક્રમણ કરીને ગતિ કરે છે, ત્યારે નવ્વાણુ હજાર છસે ચાળીસ = ૯૯૦૦૦+૬૪૦=૯૯૬૪૦ ચાજનનું પરસ્પરમાં અંતર કરતા દષ્ટિગોચર થાય છે. તયાળ ગુત્તમવ્રુત્ત ોસણ બઢ્ઢાલમુદ્દુત્તે વિશે મર્દળિયા તુવાલૢમુદુત્તા રાo મવ) ત્યારે પરમપ્રક પ્રાપ્ત ઉત્કૃષ્ટ અઢાર સુહૂતના દિવસ થાય છે. તથા જઘન્ય ખાર મુહૂત ની રાત હોય છે. અર્થાત્ સર્વાભ્યન્તર મંડળના સંચરણ સમયમાં ઉત્તમ કાષ્ઠા પ્રાપ્ત સૌથી મેટ છત્રીસ ઘડિ યુક્ત અઢાર મુહૂર્તના દિવસ થાય છે. તથા જઘન્ય એકદમ નાની બાર મુહૂત પ્રમાણની અર્થાત્ ચાવીસ ઘડીની રાત્રી થાય છે. જેમ ત્યાં દિનમાન ૩૬ છત્રીસ ઘડીનુ તથા રાત્રીમાન ચાવીસ ઘડી પ્રમાણુનુ થાય છે તેમ અહીયાં પણ પૂર્વોક્ત પ્રકારથી જ પૂર્વ પૂર્વનું અંતર પરિમાણુથી પછીના મંડલના પરિમાણનુ પાંચ પાંચ યાજનાથી તથા એક યેાજનના એકઠિયા પાંત્રીસમાં ભાગ ઓછા થવાથી તથા ખીજે વધારે થવાથી એટલે કે એછાવત્તુ થવાથી આ પ્રમાણેના અંતર પરિ માણની ભાવનાથી અને ઐરાશિક પ્રકારથી સમ્યક્ત રીતે સુસંગત થાય છે.
(ખ઼ ળ યુોવે ઇમ્માસે જ્ઞઇંટોવલ જમ્મૂ સુપ્ત પજ્ઞવસાળું) આ પ્રમાણે બીજા છ માસ સંબ ંધી કથન કરેલ છે, આજ પ્રકારથી બીજા છ માસનું પવસાન અર્થાત્ અંત થાય છે. આજ આદિત્યસંવત્સર કહેલ છે. આજ રીતે આદિત્યસ વત્સનું પ વસાન અર્થાત્ સમાપ્તિ થાય છે, કહેવાના ભાવ એ છે કે-આ પૂર્વોક્ત અનેક પ્રકારના લક્ષણૈાથી ઉપલક્ષિત બીજા છ માસ અને સૂર્યના તુલા રાશિથી મીનાન્ત રાશીના ઉપભેાગ રૂપ કાળમાં થાય છે, આજ ખીજા છ માસને અત છે. અર્થાત્ સમાપ્તિ કાળ છે. આજ આદિત્ય સંવત્સર અર્થાત્ સૌરસંવત્સર છે. આજ આદિત્ય સંવત્સર એટલે કે સૌરવના સમાપ્તિ કાળ છે. કે જે સાયન મીનાન્ત ભાગાત્મક હોય છે, આ રીતના ક્રમથી વિસ્તાર પૂર્વક અહારાત્રિની વ્યવસ્થા પ્રતિપાદિત કહેલ છે. સૂ૦ ૧૫।
પહેલા પ્રાભૂતનું ચોથું પ્રામૃતપ્રાકૃત સમાપ્ત ।। ૧–૪।।
શ્રી સુર્યપ્રજ્ઞપ્તિ સૂત્ર : ૧
૪૪
