________________
અહોરાત્રને ખીજું અનુરાધા નક્ષત્ર સ્વયં અસ્ત થઇને અહોરાત્રને સમાપ્ત કરીને સમાપ્ત કરે છે. આ રીતે જેઠમાસની આ બન્ને સંખ્યાને મેળવવાથી ઓગણત્રીસ અહોશત્ર સમાપ્ત થાય છે. તથા બાકીના છેલ્લા એક અહોરાત્રને ત્રીજી જ્યેષ્ઠા મૂલ નક્ષત્ર પેાતે અસ્ત થઇને અહોરાત્રને સમાપ્ત કરીને એ એક અહોરાત્રને સમાપ્ત કરે છે. આ રીતે જેઠ માસને ત્રણુ નક્ષત્ર સ્વયં અસ્ત થઇને અહોરાત્રને પરિસમાપ્ત કરે છે. હવે સૂર્યંની છાયાનુવનનું પ્રમાણુ ખતાવે છે, (સ ંસિ ૧ માસંસિન્નકરંતુહરિસીવ છાયાવ સૂરિ અનુપરિયટ્ટ) વિચાÖમાન જેઠ માસમાં ચાર આંગળ અધિક પૌરૂષી છાયાથી સૂર્યાં દરરોજ પરાવર્તિત થાય છે. અર્થાત્ જેઠ માસમાં પહેલા અહોરાત્રથી આરંભ કરીને દરાજ ખીજા બીજા મંડળના સંક્રમણથી કોઈ પણ પ્રકારથી સૂર્ય પરાવિત થાય છે. જેમ એ જેઠ માસના અંતમાં ચાર આંગળ અધિક દ્વિપદા પૌરૂષી હોય છે, તેનેજ હવે વિસ્તાર પૂર્વક ખતાવે છે. (તરણ નું માસત શમે વિલે તો પાળિ ચચત્તત્તર ગુહારૂં ત્તેસ્સિી મથર્)વિચાર્યંમાન જે માસના છેલ્લા દિવસમાં એ પાદ અને ચાર આંગળ અર્થાત્ ચાર આંગળ અધિક એ પાદ પ્રમાણુની પૌરૂષી હેાય છે. અર્થાત્ એટલા પ્રમાણની પૌરૂષી હોય છે. આ પ્રમાણે ગ્રીષ્મકાળના ત્રીજો જે જેઠમાસ છે તેના સંબંધનું કથન અહીંયાં સમાપ્ત થયું.
હવે ચેાથા અષાઢ માસના સંબંધમાં પ્રશ્ન પૂછે છે-(ત્તા નિર્દેાળ રહ્યં મારું વર્ નવવત્તા નેતિ) ગ્રીષ્મ કાળના ચેાથા અષાઢ માસને કયા નામવાળા અને કેટલા નક્ષત્રા સમાપ્ત કરે છે? તે શ્રીભગવાન્ આપ કૃપા કરીને કહો આ પ્રમાણે શ્રી ગૌતમસ્વામીના પ્રશ્નને સાંભળીને ઉત્તરમાં શ્રીભગવાન કહે છે—(તા તિળિ નવલત્તાને'સિ ત ના મૂછો પુવાસાઢા ઉત્તરાષાઢા) મૂળ, પૂર્વાષાઢા અને ઉત્તરાષાઢા એ ત્રણનક્ષત્રા ગ્રીષ્મ કાળના છેલ્લા અષાઢ માસને સમાપ્ત કરે છે, હવે તેમના લેગ કાળના ક્રમ બતાવે છે.(ता मूलो चाहस अहोरते णेइ, पुत्रवासाढा पण्णरस अहोरते णेइ, उत्तरासादा एगं બોરäોફ) આ પૂર્વેîક્ત ત્રણ નક્ષત્રામાં પહેલુ' મૂલ નક્ષત્ર એ ચાથા અષાઢ માસના પહેલા વિભાગના ચૌદ દિવસાને સ્વયં અસ્ત ગમન પૂર્ણાંક અહોરાત્રને સમાપ્ત કરે છે. તે પછી બીજા વિભાગના પન્નુર અહોરાત્રીને બીજું પૂર્વાષાઢા નક્ષત્ર સ્વયં અસ્ત થઈને અહોરાત્રીને સમાપ્ત કરીને પૂર્ણ કરે છે. એ રીતે બેઉ સંખ્યાને જોડવાથી અષાઢ માસના એગગણત્રીસ દિવસે સમાપ્ત થાય છે. શેષ અન્તના એક દિવસને ત્રીજું ઉત્તરાષાઢા નક્ષત્ર સ્વયં અસ્ત થઈને અહેારાત્રીને પૂર્ણ કરીને માસને પરિસમાપ્તિ પૂર્વક પૂતિ કરે છે. સૂર્યની છાયાનું વર્તન બતાવે છે. (તા તંત્તિ ૨ળ માસિક ટ્રાપ્સમન્વયંસÉથિાપ
શ્રી સુર્યપ્રજ્ઞપ્તિ સૂત્ર : ૧
૩૫૪
