________________
છે અને લેકમાં ખાલી જગ્યા ઘણી છે. એ કારણે ઉપપત આદિ ત્રણે જગ્યા માં લેકના અસંખ્યય ભાગોમાં પર્યાપ્ત બાદર વાયુકાયિકેની સત્તા કહી છે.
શ્રી ગૌતમસ્વામી પુનઃ પ્રશ્ન કરે છે–ભગવદ્ ! અપર્યાપ્તક બાદર વાયુ કાયિકના સ્થાન કયાં કહ્યાં છે?
શ્રી ભગવાન ઉત્તર આપે છે–હે ગૌતમ! જ્યાં પર્યાપ્ત બાદર વાયુ કાચિકેના સ્થાન છે. ત્યાંજ અપર્યાપ્ત બાદર વાયુકાચિકેના પણ સ્થાન છે. ઉપપાતની અપેક્ષાએ સર્વલેકમ તથા સમુદુઘાતની અપેક્ષાએ સર્વલેકમાં અપર્યાપ્તક બાદર વાયુકાયિક વિદ્યમાન છે. દેવે અને નારકને છોડીને શેષ બધી કાયાએથી જીવ અપર્યાપ્ત બાદર વાયુકાચિકેમાં ઉત્પન્ન થાય છે. બાદર અપર્યાપ્ત વાયુકાયિક વિગ્રહ ગતિમાં પણ મળી આવે છે તથા તેઓના ઘણાં સ્વસ્થાન છે, તેથી જ વ્યવહાર નયની અપેક્ષાએ પણ તેઓ સર્વ લેક વ્યાપી હોઈ શકે છે. તેમાં કોઈ અસંગતિ નથી. સમુદુઘાતની અપેક્ષાએ તેઓનું સર્વ લોક વ્યાપી થવું પ્રસિદ્ધજ છે, કેમકે તેઓ બધાં સૂક્ષ્મ જીવોમાં અને લોકમાં સર્વત્ર ઉત્પન્ન થઈ શકે છે. સ્વસ્થાનની અપેક્ષાએ લોકના અસંખ્યય ભાગોમાં અપર્યાપ્ત બાદર વાયુકાય હાય છે.
શ્રી ગૌતમસ્વામી પુનઃ પ્રશ્ન કરે છે-હે ભગવન્! પર્યાપ્ત અને અપર્યાપ્ત સૂમ વાયુકાયિક જીના સ્થાન કયાં છે?
શ્રી ભગવાન ઉત્તર આપે છે–હે ગૌતમ સૂક્રમ વાયુકાયિક જે પર્યાપ્ત છે અને જે અપર્યાપ્ત છે, તેઓ બધા પ્રકારના છે, તેમાં વિશેષતા નથી વિવિધતા નથી તેઓ સમસ્ત લોકમાં વ્યાપ્ત છે. હે આયુષ્યમાન શ્રમણ ! તેવું છે અને અન્ય તીર્થકરોએ અર્થાત્ બધા તીર્થકરેએ કહ્યું છે કે ૪ છે
શબ્દાર્થ—( i મંતે ! વાપરવાસ રૂચાઇ પત્તoi ur quપત્તા) હે ભગવન્ ! બાદરવનસ્પતિકાયિક પર્યાપ્તક જીના સ્થાન કયાં છે? (! સાળ) ગૌતમ ! હે સ્વસ્થાનની અપેક્ષાએ (સત્ત, ગોહિ૩) સાત ઘનેદધિએમાં (ત્તનું ઘોવિ8) સાઘનોદધિ વલયોમાં (બોટો) અધેકની અન્દર (ચજેડુ) પાતાળમાં (મળપુ) ભવનમાં (
માથડે!) ભવનના પરથામાં (ઢોણ) ઊર્વ લેકની અન્દર (મુ) કલ્પમાં (વિમાળy) વિમાનેમાં (વિમા વિસ્ટિચાકુ) વિમાનની આવલિમાં (વિમાપત્યમુ) વિમાનના પરથારમાં (તિચિન્હો) તિય લેકમાં (૧) કુવાઓમા (તદસ) તલામાં (નવીનું) નદીઓમાં (૩) હદમાં (વાયુ) વાપિયામાં (પુરવાિણુ) પુષ્કરણિમાં (લક્રિયાણું) દીર્ઘકાઓમાં ગુનાસ્ટિચાકુ) શું જાલિકાઓમાં (૧) સરેવમાં (સરપતિચામુ) પંકિત બદ્ધ સરોવરમાં (સરસપંતિયુ) સર-સરપંક્તિઓમાં (વિલ્હેમુ) બિલેમાં (સ્ટિવંતિચાતુ) બિલેની પંક્તિઓમાં () જળના અસ્થાયી પ્રવાહમાં (નિષ્ણસુ) ઝરણાઓમાં (વિન્સે) તલમાં (૪
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર : ૧
