________________
(દુિળ મંતે ! બપઞત્ત વાયર વાર જાડ્યાનું ટાળા વાત્તા ?) હે ભગવન્ અપર્યાપ્તક ખાદર વાયુકાયિકાના સ્થાન કયાં છે? (નોયમા ! ઊઁચેય વાચવા૩ જાથાળે વગ્નત્તામં ટાળા) હે ગૌતમ ! જ્યાં ખાદર વાયુકાયિક પર્યાપ્તાના સ્થાન છે (તત્યેવ વાયર વાચાળ સમાન કાળા પત્તા) ત્યાંજ ખાદર વાયુ કાયિક અપર્યાપ્તકેના સ્થાન કહ્યાં છે
(વવાળા સબ્બો) ઉપપાતની અપેક્ષાએ સ લેાકમાં છે (સમુપાળ સઘ્નહો) સમુદ્ધાતની અપેક્ષાએ સર્વ લેકમાં છે (સટ્વાળાં હોયક્ષ સંલુને સુ મળેલુ) સ્વસ્થાનની અપેક્ષાએ લેાકના અસંખ્યાત ભાગેામાં છે.
(कहि ण ं भंते ! सुहुम वाउकाइयाण पज्जत्तगाणं अपज्जत्त गाणं ठाणा पण्णत्ता) હે ભગવત્ પર્યાપ્તક અને અપર્યાપ્તક સમવાયુકાયિકના સ્થાન કયાં કહ્યાં છે? (નોયમાં ! સુદુમવાાઢ્યા ને વત્ત્તત્તા ને ચ બન્નત્તા તે સબ્વે) હે ગૌતમ ! સૂક્ષ્મવાયુકાયિક જે પર્યાપ્ત અને જે અપર્યાપ્ત છે, તેઓ બધા (વિદ્દા) એક પ્રકારના છે ઇત્યાદિ પૂર્વવત્ ॥ ૪ ॥
ટીકા-હવે વાયુકાયિકાના સ્થાનની પ્રરૂપણા કરે છે. શ્રી ગૌતમસ્વામી એ પ્રશ્ન કર્યું–ભગવત્ પર્યાપ્ત આદર વાયુકાચિકાના સ્થાન કયાં છે ?
શ્રી ભગવાને ઉત્તર આપ્યુંા-હું ગૌતમ ! સ્વસ્થાનની અપેક્ષાથી સાત ઘન વાર્તામાં સાત ઘનવાતવલયેામાં, સાત તનુવાતોમા, સાત તનુવાતવલયામાં અધે લેાકની અન્દર પાતાલામાં ભવનેામાં, ભવનાના પરથારમાં, ભવનેાના છિદ્રોમાં અવકાશાન્તરામાં, નરકામાં, નરકાવલિઓમાં. નરકના પરથારમાં, નરકના છિદ્રોમાં અર્થાત્ અવકાશાન્તરે માં, નરકના નિષ્કુટ પ્રદેશામાં, ઉલાકની અન્દર સૌધમ આદિ વિમાનાની આવલિકાએમાં વિમાનાના વિમાનેાના નિષ્કુટમાં અર્થાત્ જાળીયાએ
ક્ષેામાં ત્રૈવેયક આદિ વિમાનામાં, પરથારમાં, વિમાનાના છિદ્રોમાં, આદિના સમાન વિમાન પ્રદેશેમાં તિર્થ્યલેાકની અંદર પૂર્વ, પશ્ચિમ. ઉત્તર દક્ષિણ દિશાઓમાં, સમસ્ત લેાકાકાશના છિદ્રોમાં લેાકના નિષ્કુટ પ્રદેશમાં આ બધાં ઉપર કહેલાં સ્થાનામાં પર્યાપ્ત ખાદર વાયુકાયિકાના સ્થાન છે.
આ સ્થાને ઉપપાતની અપેક્ષાએ લેાકના અસભ્યેય ભાગેામાં, સમુદ્ધાતની અપેક્ષાએ લેાકના અસ ́ખ્યેય ભાગમાં અને સંસ્થાનની અપેક્ષાએ પણ લેાકના અસ ધ્યેય ભાગેામાં પર્યાપ્તક વાયુકાયિક હાય છે. પર્યાપ્ત વાયુકાયિક ઘણા વધારે હાય છે, કેમકે જ્યાં પણ ખાલી જગ્યા હાય છે ત્યાં વાયુ વહે
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર : ૧
૧૯૮
