________________
મઘર બે પ્રકારના છે (તં ગઠ્ઠા) તેઓ આ પ્રકારે (સોંમા ચ મઝૂ માં ચ) સૌંડ મઘર અને મૃષ્ટ મઘર ( {T) આ મઘરની પ્રરૂપણ થઈ
( જિં તે સુંસુમરા) સુસુમાર કેટલા પ્રકારના છે? (તું મુકા) સુસુમાર (IFાય quત્તા) એક જ પ્રકારના કહ્યા છે ( ર સુકુમાર) આ સુંસ મારની પ્રરૂપણું થઈ
ને ચાવજો તHITI) આવી જાતના જે બીજા છે (તે સમાગો વિદા FUત્તિ) તેઓ ટુંકમાં બે પ્રકારના કહ્યા છે (તં ગઠ્ઠા) તે આ પ્રકારે (સંકૂચ્છિમાં ૨ ભવતિ વ) સંમૂર્ણિમ અને ગર્ભ જ
(તસ્થળે ને તે સંમુરિઝમ) તેઓમાં જે સમૂર્ણિમ છે (તે સર્વે ) તેઓ બધા નપુંસક છે
(તસ્થળ જે તે મવતિય) તેઓમાં જે ગર્ભ જ છે (તે રિgિr FUત્તા) તેઓ ત્રણ પ્રકારના હોય છે (તં જ્ઞા) તેઓ આ પ્રકારે છે (ઉંચી પુરસા નપુંસT ૨) સ્ત્રી, પુરૂષ, અને નપુંસક (સિf gવમાફ નર્સચર વંચિ તિરિવનોનચાળું) મચ્છ વિગેરે આ જલચર પંચેન્દ્રિય તિર્યંચ નિકની (
qત્તાપન્ના) પર્યાપ્ત અને અપર્યાપ્ત (બદ્ધતેરસ ગાર્ડ ૪ વિચો વોળિqસસ૬) સાડા બાર લાખ જાતિકુલ કેરિયેના નિ પ્રવાહ (અવંતીતિ મન્ના) હેય છે એમ કહ્યું છે (નવચંદિર રિરિવાળિયા) આ જલચર પંચેન્દ્રિય તિયાની પ્રરૂપણ થઈ. એ સૂ. ૩૦ છે
ટીકાથ–હવે જલચર પંચેન્દ્રિની પ્રરૂપણ કરાય છેપ્રશ્ન-જલચર પંચેન્દ્રિય તિર્યંચ કેણ છે? અર્થાત્ તેઓ કેટલા પ્રકારના છે?
શ્રી ભગવાન ઉત્તર આપે છે–જલચર પંચેન્દ્રિય તિર્યંચ જીવ પાંચ પ્રકારના કહેલા છે.–(૧) મત્સ્ય (૨) કચ્છપ (૩) ગ્રાહ () મકર અને (૫) સુસુમાર. મસ્ય કેટલા પ્રકારના છે?
શ્રી ભગવાને કહ્યું મત્સ્ય અનેક પ્રકારના હોય છે તે આ પ્રકારે છે શ્લષ્ણુ મત્સ્ય, ખવલ મસ્ય, જુગમસ્ય, વિજઝટિત મત્સ્ય, હલિમસ્ય, મકરીમસ્ય, રોહિત મત્સ્ય, હલિસાગર મત્સ્ય, ગાગર, વટ વટકર, ગર્ભાજ, ઉસગાર, તિમિતિબિંગલ, નક, તન્દુલ મત્સ્ય, કણિક્કા મત્સ્ય, શાંતિશસ્ત્રિક મત્સ્ય લંભન મત્સ્ય, પતાકા તથા પતાકાતિપતાકા ઇત્યાદિ.
પ્રસ્તુતનો ઉપસંહાર કરે છે–આ મત્સ્યની પ્રરૂપણ થઈ. હવે ક્રમાનુસાર કચ્છપની પ્રરૂપણ કરે છે ક૭૫ કેટલા પ્રકારના છે?
શ્રી ભગવાન ઉત્તર આપે છે-કચ્છપ બે પ્રકારના છે અસ્થિ ક૭૫ અને માંસ કચ્છપ જેમાં હાડકાની પ્રચુરતા હોય તે અસ્થિક૭૫ અને જેમાં
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર : ૧
૧૨૫
