________________
અલ્પ મહુત્વનું કથન અપ્પા સવ્વસ્થોવા નાયર તન્ના' ઈત્યાદિ.
ટીકા-ગૌતમસ્વામી પ્રભુશ્રીને પૂછે છે કે-હે ભગવન્ માદર માદર પૃથ્વીકાયિક, ખાદર અપ્કાયિક, ખાદર તેજસ્કાયિક, ખાદર વાયુકાયિક, ખાદર વનસ્પતિકાયિક અને ખાદર ત્રસાયિક એ બધામાં કાણુ કાનાર્થી અલ્પ છે ? કાણ કાનાથી વધારે છે? કાણુ કાની ખરાખર છે? અને કાણુ કાનાથી વિશેષાધિક છે? આ પ્રશ્નના ઉત્તરમાં પ્રભુશ્રી ગૌતમસ્વામીને કહે છે કે હે ગૌતમ ! ‘સવ્વલ્યોવા વાયરસતા' ખાદર ત્રસકાયિક સૌથી અલ્પ છે. કારણ કેદ્વીન્દ્રિયાક્રિકાને જ ખાદર ત્રસ કહેવામાં આવેલ છે. આ ખાદર ત્રસ શેષયાયિક જીવાથી અલ્પ છે. વાયર તેરાજ્જા અસંવેગુના' તેના કરતાં ખાદર તેજસ્કાયિક અસંખ્યાતગણા વધારે છે. કેમકે તેઓનું પ્રમાણ અસખ્યાત લે।કાકાશની ખરાખર કહેવામાં આવેલ છે. જ્ઞેયસરીર યાવળસાડ્યા સંલગ્નશુળ' તેના કરતા પ્રત્યેક શરીર ખાદર વનસ્પતિકાય અસ ંખ્યાતગણુા ખધારે છે. કેમકે—તેમના સ્થાન અસંખ્યાતગણા છે. ખાદર તેજસ્કાયિક મનુષ્યક્ષેત્રમાં જ હાય છે. પ્રજ્ઞાપના સૂત્રમાં એજ પ્રમાણે કહેવામાં આવેલ છે. ‘શળ મતે ! बादर ते काइयाणं पज्जत्ता पज्जत्ताणं ठाणा पण्णत्ता, गोयमा ! अंतो मणुस्सखेत्ते अड्ढा इज्जेसु दीवसमुद्देसु निव्वाधारणं पन्नरससु कम्मभूमिसु वाघाएणं पंचसु महाविदेहेसु एत्थणं बायर तेक्वाइयाणं ठाणा पण्णत्ता, तथा जत्थेव बायर तेउकाइया णं पज्जत्ताणं ठाणा पण्णत्ता तत्थेव अपज्जत्ताणं बायर तेक्वाइयाणं ठाणा पण्णत्ता' ગૌતમસ્વામીએ પ્રભુશ્રીને જ્યારે એવુ' પૂછ્યું' કે-હે ભગવન્ ! ખાદર તેજસ્કાયિક જીવાના (ચાહે તે પર્યાપ્ત અવસ્થાવાળા હાય કે ચાહે અપર્યાપ્ત અવસ્થાવાળા હાય) સ્થાનેા કયાં આવેલા છે ? આના ઉત્તરમાં પ્રભુશ્રીએ ગૌતમ સ્વામીને કહ્યું કે હૈ ગૌતમ ! પર્યાપ્ત ખાદર તેજસ્કાયિક વાનુ સ્થાન નિવાસ નિર્વ્યાઘાતની અપેક્ષાએ આટલી જગેએ કહેવામાં આવેલ છે. જેમકે-મનુષ્ય ક્ષેત્રમાં, અઢાઈ દ્વીપમાં અને ૧૫ પંદર ક`ભૂમિયામાં તથા વ્યાઘાતની અપે
જીવાભિગમસૂત્ર
૩૬૭
