________________
વાળં અંતે ! રીવસમુદ્દા નામથે-દું વત્ત' ઇત્યાદિ ટીકા-ગૌતમસ્વામીએ પ્રભુશ્રીને એવુ પૂછ્યું કે હે ભગવન્ દ્વીપા અને સમુદ્રો કેટલા નામેા વાળા છે ? આ પ્રશ્નના ઉત્તરમાં પ્રભુશ્રી કહે છે કે-જોયમા !જ્ઞાવइया लोगे सुभा णामा सुभा वण्णा जाव सुभा फासा एवइया दीवसमुद्दा नामधेएहिं Fળત્તા' હે ગૌતમ! લેાકમાં જેટલા શુભ નામેા છે. શુભવ, શુભગન્ધ શુભ સ્પ છે. એટલાજ નામવાળા દ્વીપ અને સમુદ્રો છે. શંખ, ચક્ર, સ્વસ્તિક એ બધા શુભ નામ છે. નીલ વિગેરે શુભ વર્ષોં છે. મધુર વિગેરે શુભ રસ છે. સુગ ંધ રૂપ શુભ ગંધ છે. મૃદુ વગેરે શુભ સ્પર્શી છે. વેલાળ મતે ! ટીવસમુદ્દા ઉદ્ધારણમાં વળત્તા' હું ભગવન્ ઉધ્ધાર પચેપમ સાગરાપણુ પ્રમાણથી કેટલા દ્વીપ સમુદ્રો કહેવામાં આવેલ છે. આ પ્રશ્નના ઉત્તરમાં પ્રભુશ્રી કહે છે કે પોયમા ! जावइया अट्ठाइज्जाणं सागरोवमाणं उद्धारसमया एवइया दीवसमुद्दा उद्धार સમપ્ન વળત્તા' હે ગૌતમ ! અઢાઇ ઉધ્ધાર સાગરાપમના જેટલા ઉધ્ધાર સમય હાય છે એક એક સૂક્ષ્મ વાલાને કાઢવાના સમય હાય છે. એટલા ઉધ્ધાર સમય પ્રમાણુના દ્વીપા અને સમુદ્રો કહેલા છે. કહ્યુ' પણ છે કે उद्धारसागराणं अड्ढाइज्जाण जत्तिया समयो ।
दुगुणा दुगुणपवित्र दीवोदहि रज्जु एवइया ||१||
'दीवसमुद्दाणं भंते ! किं पुढविपरिणामा जीव परिणामा पुग्गलपरि• નામ? હું ભગવન્ દ્વીપ સમુદ્રો શુ પૃથ્વીના પરિણામ રૂપ છે? અથવા અવ્કાયના પરિણામ રૂપ છે? અથવા જીવના પરિણામરૂપ છે ? અથવા પુદ્ગલેાના પરિણામ રૂપ છે? નોચમા ! પુઢવીરિનામાવિ, બાળરળામા વિનીયરિ નામાં વિપુારુરિનામા વિ’હે ગૌતમ ! દ્વીપ સમુદ્રો પૃથ્વીના પરિણામ રૂપ પણ છે અપ્કાયના પરિણામ રૂપ પણ છે. જીવ પરિણામ રૂપ પણ છે. અને પુદંગલના પરિણામ રૂપ છે. ‘રીયસમુદ્દેપુ ાં મતે ! સવ્વ વાળા સવ્વમૂયા, सव्वजीवा सव्वसत्ता पुढविकाइयत्ताए जाव तसकाइयत्ताए उववण्णपुव्वा' હે ભગવન્દ્વીપ સમુદ્રોમાં શું સઘળા પ્રાણી, સઘળાભૂતા, સઘળા જીવા, અને સઘળા સત્વે પૃથ્વીકાયિક પણાથી ચાવત્ સકાયિકપણાથી ઉત્પન્ન થઇ ચુકયા છે? આ પ્રશ્નના ઉત્તરમાં પ્રભુશ્રી કહે છે કે-‘દંત ગોયમાં ! અસર અનુષા બનંત વુત્તો' હા ગૌતમ! દ્વીપ સમુદ્રોમાં સઘળા પ્રાણી સઘળા ભૂતા સઘળા જીવે, અને સઘળા સા અનેકવાર અથવા અનંતાવર ઉત્પન્ન થઇ ચૂકેલ છે. કેમકે–વ્યાવહારિક રાશિની અંદર જીવાની ઉત્પત્તિ પ્રાયઃબધાજ સ્થાનામાં થઇ ગયેલ છે તેમ કહેલ છે. ! સૂ. ૧૦૮ ૫
જીવાભિગમસૂત્ર
२७०
