________________
સ્વદારસંતોષવ્રતાતિચાર કા વર્ણન
ટીકા- તથાળતાં નેત્યાદિ પછી સ્વદારસતેષ વ્રતના પાંચ અતિચાર જાણવા જોઇએ પણ આચરવા ન જોઇએ, તે આ પ્રમાણે છેઃ-(૧) ઇવરિકપરિગૃહીતાગમન,(૨) (૩) અન’ગક્રીડા, (૪) પરિવવાહકરણ, (૫) કામભોગતીવ્રભિલાષ.
(૧) પરપુરુષગામિની સ્ત્રીને ઇરિકા કહે છે, અથવા ઇશ્વર'ના અર્થો છે ચાડા સમય, એટલે થાડા સમયને માટે સ્વીકાર કરેલી સ્ત્રી ઇત્વરિકપરિગૃહીતા કહેવાય છે. તાત્પ એ છે કે—ભાડુ યા બક્ષીસ આપીને પરસ્ત્રીનું સેવન કરવું એ ઇવરિકપરિગૃહિતાગમન છે. પરન્તુ વસ્તુતઃ ઇત્થર' શબ્દ અલ્પ અને અલ્પકાલીન અર્થાંના વાચક છે, એટલે ઇરિકરિંગૃહીતાનેા અર્થ એ થયો કે– અલ્પકાળ સુધી અથવા અલ્પકાળવાળી સ્વીકાર કરેલી અર્થાત્ વાગ્દત્તા (જેની સાથે વાજ્રાન—સગાઇ થઇ હાય), એ વાગ્દત્તાની સાથે ગમન કરવું એ ઇવરિકરિંગૃહીતાગમન અતિચાર છે. એથી ‘અપરિગૃહીતા' વિશેષણુ પણ સાર્થક સિદ્ધ થાયછે. એ ઇવકિપરિગૃહીતાગમન જયારે અતિક્રમ, વ્યતિક્રમ અને અતિચારની સીમા સુધી રહે છે ત્યાં સુધી તે અતિચાર છે, તેથી ઉપર જતાં તે અનાચાર થઇ જાય છે.
કાઇ દૂષિત કાર્યો કરવાના સંકલ્પ થાય તે અતિક્રમ છે. સંપ કરેલા કાર્યાંની સિદ્ધને માટે સાધન ચેાજવું એ વ્યતિક્રમ છે. સાધન ચેાયા પછી એ દૂષિત કાર્યના આરભ કરવે એ અતિચાર છે અને એ કાર્યને પૂરૂં કરવું એ અનાચાર છે. (ર) પાણિગ્રહણ કરેલી પત્નીથી જૂદી વેશ્યા, કન્યા, વિધવા આદિની સાથે ગમન કરવું એ અપરિતાગૃહીતાગમન છે. કોઇ કોઇ અપરિગૃહીતાના અ વાગ્દત્તા માને છે. એમાં પણ અતિક્રમ, વ્યતિક્રમ અને અતિચાર સુધી અતિચાર છે, અને તેથી આગળ જતાં અનાચાર થઇ જાય છે.
(૩) વિષયલેાગને માટે જે સ્વાભાવિક અંગ છે યા રબ્બરની બનાવેલી કૃત્રિમ ચૈનિ આદિ અથવા સુખ વિષયભાગ કરવા એ અનગક્રીડા અતિચાર છે.
તેથી ભિન્ન કાષ્ઠ, ચામડું આદિમાં કામાન્ય બનીને
(૪) પોતાના સંતાનેા સિવાય અન્યને, સ્નેહ આદિથી વશ થઈને, વિવાહ.
કરાવે એ પવિવાહકરણ અતિચાર છે.
સદેવ
(૫) શબ્દ રૂપ ગંધ રસ સ્પ` આદિ વિષયેની અત્યંત તીવ્ર લાલસા રાખવી, એ કામભેગ તીવ્રભિલાષ અતિચાર છે. સ્વપતિની સાથે પણ સુખ–લેગની ઈચ્છા રાખવી એ આ અતિચારમાં ગણાય છે. કામના વેગને વધારનારા વાજીકરણ આદિના સેવનથી ઘા ઉપર મીઠું છાંટવાની પેઠે કામલ ક થવાનું કારણ હાવાથી આત્માની મલીનતાનું કારણુ છે. (૪૮).
ઉપાશક દશાંગ સુત્ર
૭પ
