________________
એ બત્રીસ દેષ સામાયિકના છે, તે ટાળીને શુદ્ધ નિર્દોષ સામાયિક કરવી જોઈએ.
અહીં એ તાત્પર્ય સમજવાનું છે કે ગૃહસ્થાશ્રમનું કામ કરનારા શ્રાવકેથી અનમેદનદ્વારા બધાં સાવદ્ય-કમેને પરિત્યાગ કરવાનું કઠણ છે, એટલે સામયિકને અમયે સાધુઓની સમાન રહેવા છતાં પણ તે બે કરણ ત્રણ ગે કરીને સાવદ્યચેગને ત્યાગ કરે છે. એક સામાયિકને કાલ એક મુહૂર્તબે ઘડી–અથવા અડતાળીસ મિનિટને છે.
દેશાવકાશિકવ્રત કા વર્ણન
(૧૦) દસમા વ્રતનું વર્ણન. (૨) દેશાવકાશિક વ્રત–દિગવ્રતમાં જે દિશાઓની મર્યાદા કરી છે, એ મર્યાદાને પણ પ્રતિદિન ઓછી કરી લેવી એ દેશાવકાશિક વ્રત છે. કેઈ કેઈને એ મત છે કે–પહેલાંનાં બધાં વતેમાં કરેલી મર્યાદાને સંકેચ કર એ દેશાવકાશિક વ્રત છે. તાત્પર્ય એ છે કે-જેણે આજીવન, વર્ષ યા ચેમાસામાં એવી મર્યાદા કરી લીધી હોય કે- “હું આટલે દૂર સુધી જ જઈશ, તેથી આગળ નહિ જઉં” તેણે એ દિશાની મર્યાદામાં એક દિન યા પાંચ પહેર આદિને માટે વધારે ઘટાડે કરી લે એ દેશાવકાશિક વ્રત છે. પૂર્વોક્ત બધાં વ્રતનું એ ઉપલક્ષણ છે, એટલે દિવ્રત ઉપરાંત સ્થૂલ પ્રાણાતિપાત વિરમણ આદિ વ્રતોમાં સંક્ષેપ કરે એ પણ દેશાવકાશિત વ્રત છે, એ વાત પિતે ધારી લેવી જોઈએ, જેમકે, જેણે અપરાધીને ન મારવાની પ્રાતિજ્ઞા લીધી ન હોય અને તે એક દિન કે પહેરને માટે અપરાધીને પણ તાડન ન કરવાની પ્રતિજ્ઞા લે, તે તે પણ દેશાવકાશિક વ્રત છે, ઈત્યાદિ.
આ વ્રતને આશય એ છે કે-મર્યાદા કરેલા સ્થાનથી બહાર ગમનાગમનની નિવૃત્તિ થઈ જાય છે, એટલે ત્યાં પ્રાણીઓનું ઉપમર્દન થતું નથી, તથાપિ બીજા માણસ દ્વારા બહારનાં કામ કરાવવાથી વ્રતની રક્ષા સારી રીતે થતી નથી. કારણ કે ત્યાં એવા આગારને અભાવ છે. દિગ્દતને સંકુચિત કરીને પ્રેગ્ય–-પ્રયાગ આદિ, તથા પ્રાણાતિપતવિરમણ આદિને સંકુચિત કરીને વધબા આદિ અતિચાર જ થાય છે. એ પ્રમાણે દિવ્રતને સંક્ષેપ કરે એ સાક્ષાત્ દેશાવકાશિક વ્રત છે, તેથી ભિન્ન નથી.
ઉપાશક દશાંગ સુત્ર
