________________
ધર્મકથા મેં અનર્થદણ્ડવિરમણવ્રત કા વર્ણન
ગુણવ્રત (૩)
(૬) છઠ્ઠા વ્રતનું વણુન- (પહેલુ ગુણુવ્રત)
અન્ય મતાનુ પાલન કરવામાં જે સહાય કરે છે; તેન ગુણવ્રત કહે છે, ગુણવ્રત ત્રણ છે. ઔપપાતિક સૂત્રના ક્રમાનુસાર તેનું વર્ણન કરીએ છીએ.
(૧) અનર્થ વિરમણવ્રત ક્ષેત્ર, ધન, ગ્રે, શરી, કુળ, દાસી, દાસ, દારા, (સ્ત્રી) આદિને માટે અર્થાત્ પ્રયજનને માટે જે દંડ દેવામાં આવે છે તે છે તે અંદડ છે અને નિષ્પ્રયાજન દંડને અન દંડ કહે છે; અર્થાત્ પ્રયેાજન વિના જ કાઇ જીવને સક્લેશ પહાંચાડવા એ અન દંડ છે. એ અનડ ચાર પ્રકારના છે. (૧) અપધ્યાનાચરિત, (૨) પ્રમાદારિત. (૩) હિંસાપ્રદાન, (૪) પાપકર્માં દેશ. આ ધ્યાન અને રૌદ્રધ્યાનને વશ થઇને પ્રાણીને નિષ્પ્રયાજન સકલેશ પહેાંચાડવે એ અપધ્યાનાચરિત છે. (૧) પ્રમાદને વશ થઇને વ્યર્થ ખરાબ (કષ્ટપ્રદ) વચના ખેલવાં વગેરે, અથવા પ્રમાદવશ થી તેલ આદિનાં વાસણૢાને ઉઘાડાં રાખવાં એ પ્રમાારિત છે. (૨) પ્રયેાજન વિના તલવાર,શૂળી, ભાલા, આદિ હિંસાનાં સાધનભૂત શસ્ત્રને ફાઇના હાથમાં આપવાં, ઉપલક્ષણે કરીને પોતાના હાથમાં રાખવાં એ પણ હિંસાપ્રદાન અન દંડ છે. (૩) પાપની પ્રધાનતાવાળા અથવા પાપને પેદા કરનારા અર્થાત્ સાવદ્ય-ઉપદેશ આપવા એ પાપમાંપદેશ અનદંડ છે. (૪) એ ચારે પ્રકારના અનદંડથી વિરત થઈ જવું તે અનઈં ડિવરમણુ વ્રત છે.
દિવ્રત કા વર્ણન
સાતમા વ્રતનું વર્ણન.-(બીજું ગુણુવ્રત)
(૨) દિવ્રત—“પૂર્વ પશ્ચિમ આદિ દિશાઓમાં, હુ. આટલે દૂર સુધી જ જઇશ, એથી આગળ નહિ જ' એ પ્રમાણે દિશાઓની યા દિશાઓમાં મર્યાદા કરી લેવી એ દિગ્દત છે. એ વ્રત ત્રણ પ્રકારનું છે: (૧) ઊવ', (૨) અધઃ, અને (૩) તિય દિશાસ ંબ ંધી.
ઊર્ધ્વ દિશામાં આ પ્રકારની મર્યાદા કરી લેવી કે પતિના અમુક ભાગ સુધી જ હું ચઢીશ, એથી વધારે ઉપર નહી” એ ઊર્ધ્વ-દિગ્દત છે. વાવ, કુવા, તળાવ, ભોંયરાં આદિમાં પ્રવેશ કરવાની મર્યાદાના નિયમ કરવા એ અધાદિગ્દત છે, પૂર્વ, પશ્ચિમ, ઉત્તર, દક્ષિણ દિશામાં તથા વાયવ્ય, નૃત્ય, ઈશાન, અને આગ્નેય ખુણાઓમાં મર્યાદાના નિયમ કરવા કે ‘અમુક દિશામાં એથી આગળ હુ નહિ જઉં એ ત્તિય ગ દિગ્દત છે.
ઉપાશક દશાંગ સુત્ર
Un
