________________
એ પ્રકારની ધર્મજાગરણ કરે, માતાપિતાનાં ચરણોમાં મસ્તક નમાવે, ગુરૂઓ-મુનિઓનું દર્શન કરે, ધર્મને ઉપદેશ સાંભળે, દેવ, ગુરૂ અને ધર્મ પર પરમ પ્રતીતિ રાખે, શકિત પ્રમાણે સદા દાનશીલ રહે, સત્સંગતિ કરે, વ્રતધારીએ અને વૃદ્ધ જનોની સેવા-સુશ્રુષા કરે, દીન-હીન પ્રાણીઓની રક્ષા કરે, નેકર— ચાકરે સાથે પ્રેમમય વ્યવહાર કરે, અભયદાન સુપાત્રદાન અને કરૂણાદાન દે આશ્રિત જનનું પિતાની પેઠે પાલનપોષણ કરે, દ્રવ્યક્ષેત્રકાળભાવને જોઈને પ્રવૃત્તિ કર, ધર્મશાસ્ત્રને સ્વાધ્યાય કરે, નીતિશાસ્ત્રનું અવલોકન કરે, ગુરૂજનની સન્મુખ વિનયપૂર્વક વર્તન કરે, વિપત્તિ આવતાં હૈયે ધારણ કરે, સંપત્તિ પ્રાપ્ત થતાં અભિમાન ન કરે, શુભ કાર્યોમાં બીજાઓને સહાયતા આપે, ઈદ્રિયોને વશ રાખે, જેવું ભજન-પાન પ્રાપ્ત થઈ જાય તેને પ્રસન્નચિત્ત થઈને ખાય, જે નગર આદિમાં સાધુ યા વિશેષજ્ઞ–વિદ્વાન શ્રાવકે નિવાસ કરતા હોય તે નગર આદિમાં નિવાસ કરે, રસ્તે જોઈને ચાલે, આડમ્બરને વેશ (ખીનેને ઠાઠમાઠી ન રાખે, કર્તવ્યનું પાલન મનથી કરે, સૌની સાથે મિત્રના રાખે, બીજાના દુઃખે દુ:ખી અને સુખ સુખી થાય. ભય-અભક્ષ્યને વિચાર રાખે, પિતાના દેશને ધર્મ અને જાતિને પ્રાચીન વેશ ધારણ કરે, જે ઘેર આવે તેને સત્કાર કરે, સત્ય ધર્મનું પાલન કરે, પ્રાણીમાત્ર પર અનુકંપા રાખે, પવિત્રતાપૂર્વક પ્રવૃત્તિ કરે, સદા કોમળ વાણી બેલે કંજુસ ન બને, રાત્રિભેજન ન કરે, વૃથા બકવાદ ન કરે, અણગળ પાણી ન પીએ મથ્યા ભાષણ ન કરે, કઈ વસ્તુમાં આસકત ન થાય, સૂતેલાને ન જગાડે, પરને અદ્ભુદય જોઈ દુઃખી ન થાય, નિંદનીય કાર્યોથી દૂર રહે, અસમયે અને વિના ભૂખે લેજને ન કરે, આવકથી વધારે ખર્ચ ન કરે, ધર્મ વિરૂધ્ધ આચરણ ન કરે, મળમૂત્રને ન રેકે, મળમૂત્ર પર મળમૂત્રને ત્યાગ ન કરે, મિત્રની સાથે કપટ ન કરે, વિશેષ વિચાર કર્યા વિના કોઈ પણ કાર્ય ન કરે, કોધ, માન, રૂક્ષતા અને અકર્તવ્યથી દુર રહે, કરવા ગ્ય કાર્યમાં પ્રમાદ ન કરે, બંધવર્ગ તથા મહાન જન સાથે વેરવિરેાધ ન બાંધે, અયોગ્ય વિવાહ, અપરાધ, રાજદ્રોહ જુગાર-માંસભક્ષણન્મદિરાપાન -ચેરી–વેશ્યાગમન–પાપધ્ધિ (શિકાર)-પરસીસેવન–રૂપ સાત વ્યસન, સ્વાદીલાપણું, દિવસે ઉંઘ, પરનિંદા, પરધનની તૃષ્ણા, અપરિચિત અને કૌલિક (કુલપરંપરાથી ઉતરેલા. ચેપના) રોગોની સાથે વિવાહાદિ–સંબંધને પરિત્યાગ કરે, પ્રિય સત્ય જ બેલે, વિના પૂછયે ઉત્તર ન દે. કોઈ વાતચીત કરતા હોય તેના વચ્ચે ન બેલે, ઘરના છિદ્રની વાત કેઈને ન કહે, ઓળખ્યા વિના અને પરીક્ષા કર્યા વિના કઈ વસ્તુને વ્યવહાર ન કરે, કોઇની પ્રતિપત્તિમાં હાથ ન ઘાલે, વિશ્વાસઘાત ન કરે, ગ્રામ નગર આદિના ચાગક્ષેમમાં (અલબ્ધ વસ્તુનો લાભ કરવામાં અને લબ્ધ વસ્તુની રક્ષા કરવામાં) વિન ન નાંખે, વહેંચ્યા વિના (પાસે રહેલાઓને ભાગ અપ્યા વિના) કદાપિ કઈ વસ્તુ ન ખાય, અન્યાયથી ધનપાન ન કરે, ઈહલેક પરલેકથી પ્રતિકૂળ કાર્ય ન કરે, પરસ્ત્રીની સાથે એકલે ન જાય, ન બેલે અને ન એકાંતમાં નિવાસ કરે, લાંચ ન લે, સવાર-સાંજ ઘર સાફ કરે, થોડી પૂજીથી માટે વેપાર ન ખેડે, પ્રાણ પર સંકટ આવતાં પણ અનીતિનો આશ્રય ન લે, મહાઆરંભ મહાપરિગ્રહવાળું કામ ન કરે, અન્યાયીને પક્ષ ન લે, પ્રયજન વિના કેઈના ઘરમાં પ્રવેશ ન કરે, વિકટ માર્ગમાં એકલે ન જાય, ભુજાઓથી નદી-તળાવ આદિમાં ન તરે, બાલક વૃદ્ધ રેગી ગભર્વતી ચાકર અને આશ્રિતને સંતુષ્ટ કર્યા વિના ભેજન ન કરે, કંઈને કલંકિત ન કરે, ગુરૂ અને ધર્મની સાથે દ્રોહ કરવાની ઈચ્છા પણ ન કરે, બીડી તંબાકુ અને ભાંગ આદિ વ્યસનને સર્વથા ત્યાગ કરે-ઇત્યાદિ.
ઉપાશક દશાંગ સુત્ર
૪૩