________________
અથવા
એટલે જેમાં ઉદાહરણેાની પ્રધાનતા હોય, તેને ‘જ્ઞાતા-ધમ કથા' કહે છે. સાતમા અંગના પ્રથમ શ્રુતસ્કન્ધમાં કહેલા એગણીસ અધ્યયનેને ‘જ્ઞાત’ કહે છે; અને બીજા શ્રુતસ્ક ધમાં જે કથાનક છે, તેને ધ કથા' કહે છે. એ પ્રમાણે બેઉ શ્રુતસ્કન્ધાના સમુદૃાયનું ‘જ્ઞાત ધ કથા’ એવું નામ છે. (એને અ ભગવાને નિરૂધ્યે છે) સએની ઉપસના (સેવા) કરનારા ઉપાસક કહેવાય છે. અહીં જોકે ઉપાસક પદ છે, તે પણ એકશેષ સમાસથી ઉપાસિકા (શ્રાવિકા) શબ્દનું પણુ ગ્રહણુ થાય છે એ ઉપાસક (અને ઉષાસિકા)ની દશા અર્થાત અણુવ્રત આદિ પ્રતિપાદન કરવાને માટે રચેલા શાસ્ત્રને ‘ઉપાસકદશા કહે છે. આમાં દસ અધ્યયન છે. એ ઘણાં અધ્યયનાને કારણે જ આ શાસ્ત્રને ‘શા” એવી બહુવચનવાળી સંજ્ઞા આપવામાં આવી છે. અથવા ઉપાસકેાની ધાર્મિક દશાએ (અવસ્થાએ)નું આમાં વર્ણન કર્યુ છે, તેથી ‘ગા’ કહે છે. જે વિનય આદિના ક્રમથી જણાય છે, અથવા જેનાથી જીવ આદિ પદા ર્થાંનું જ્ઞાન થાય છે. અથવા તીર્થંકર ગણધર મહારાજ આદિ દ્વારા પ્રરૂપિત અર્થની જેનાથી પ્રાપ્તિ થાય છે. અથવા જેને ભવ્ય જીવ મુકિતની કામનાપૂર્ણાંક પઠન કરે છે, અથવા જેને શિષ્યસમુદાય ગુરૂદેવની સમીપે મેાક્ષને અર્થે વિધિપૂર્ણાંક ભણે છે. તેને અધ્યયન કહે છે. આ સૂત્રમાં એવાં દસ અધ્યયને છેઃ
“ ૧ આનંદ, (૨) કામદેવ, (૩) ગાથાતિ-ચુલનીપિતા, (૪) સુરાદેવ (૫) ક્ષુદ્રશતક, (૬) ગાથાપતિ કુડકૌલિક, (૭) સદ્દાલપુત્ર, (૮) મહાશતક, (૯) નદિનીપિતા, (૧૦) શાલેયિકાપિતા,
("
આ સુધાં સ્વામીએ ઉત્તર આપ્યા પછી પણ કોઈ વાતમાં જિજ્ઞાસા રહે. વાથી શ્રી જખૂસ્વામીએ ક્રીથી પૂછ્યું: ભગવન્! જો શ્રમણ ભગવાન મહાવીરે સાતમા અંગ (ઉપાસકદશા)માં દસ અધ્યયને નિરૂપ્યાં છે, તે તેમાંના પ્રથમ અધ્યયનના કેવા અથ નિરૂખ્યા છે !” (૨)
ઉપાશક દશાંગ સુત્ર
૧૯
