________________
સિદ્ધા નામની નગરીનું રાજય પહેલેથી જ ભદ્રવસુએ તેના રક્ષણ માટે પ્રથમ કીર્તિને સેંપી દીધું હતું. પૃથકીર્તિના પૂર્વભવના મિત્ર ધરણંદ્રદેવે તેના પર પ્રસન્ન થઈને તેને અપરાજિત નામનું એક અસ્ત્ર આપ્યું હતું. એ દિવ્ય અસ્ત્રના પ્રભાવથી પૃથકીર્તિ સદા વિયી રહેતું હતું. કેઈવાર કેઈથી હારતે નહિ.
ચંદ્રવસુ રાજા બ્રડતસુની સહાય લઈને સિદ્ધા નગરી પર અધિકાર બેસાડવા લાવ-લશ્કરની સાથે ચાલી નીકળ્યા. ચંદ્રવસુ ભારે પુણ્યાત્મા હતા. તેના પુણ્યના પ્રભાવથી પૃથકીર્તિના અપરાજિત અસ્ત્રની બધી શકિત નષ્ટ થઈ ગઈ. તે યુદ્ધમાં હારી ગયે. પ્રજાના દુશ્મન અને ન્યાયથી ભ્રષ્ટ પૃથકીર્તિને પશુઓની પેઠે માર મારવામાં આવ્યું અને માર ખાતાં ખાતાં–તેને દમ નીકળી ગયે. ચંદ્રવસુએ એ નગરી પર નિષ્ક ટક રાજ્યશાસન આરંભ કરી દીધે.
ધરણેન્દ્રદેવ પિતાના લાંબા સમયના મિત્રને મૃત્યુ જાણી ક્રોધની આગથી બળવા લાગ્યા. તેણે ચંપાના રાજાનેજ મિત્રના મૃત્યુને કારણે માળે, તેથી ચંપામાં મહામારીની બિમારી ફેલાવી દીધી. પ્રજામાં “ત્રાહિ-ત્રાહિ” પિકાર પડવા લાગ્યા. મરકીના ડરથી લેક પકાર કરવા લાગ્યા – “હાય ! મૂઆ ! બધુજને ચાલ્યા ગયા હાયરે ભાગ્ય! શું કરવું? ક્યાં જવું? કેને આશ્રય લે?' એ પ્રમાણે પિકાર અને વિલાપ કરતા નગરીના લેકે અહીં-તહી, જ્યાં જેને ફાવ્યું તેમ પિતા-પિતાને જીવ બચાવવાને નાસી ગયા
રાજા બૃહદસુ પણ પિતાનાં કુટુંબીઓ તથા બીજા પરિવાર સાથે નગરી છેડીને બહાર જઈ વસ્યા.
વિવિધ લબ્ધિઆના ધારક અનેક સાધુઓથી યુકત જયકીર્તિ નામક આચાર્યનું ચોમાસું આ વર્ષે ચંપાનગરીમાં જ હતું. એક વાર આચાર્યના શિખે ગોચરીને માટે નગરીમાં પધાર્યા, પરંતુ નગરી સુની હતી. એક પણ ગૃહસ્થ નગરમાં નહોતું. છેવટે શિષ્યોને ગે ચરી લીધા વગર ઉપાશપમાં પાછા ફરવું પડ્યું. આચાર્યે કહ્યું: રે આયુષ્યનું ભિક્ષા ન મળી, તે તેમાં ચિંતા જેવું શું છે? “તોત્તિ આદિવાસી અર્થાત્ જે ભિક્ષા ન મળી તે આપોઆ૫ તપસ્યા થઈ ગઈ. એ પ્રમાણે અચાર્ય મહારાજને ઉપદેશ સાંભળીને સાધુઓ સુધા–પરીષહને સહન કરે છે. આચાર્ય મહારાજ પણ પતે પરીષહને સહન કરે છે. અહીતે પરીષહને જીતતાં-જીતતાં તેમનાં ઘનઘાતી ચારે કર્મ નષ્ટ થઈ ગયાં અને તેમને કેવલજ્ઞાનની પ્રાપ્તિ થઈ.
કેયલજ્ઞાનનો મહોત્સવ થયે. આકાશમાં દુંદુભિ બજવા લાગ્યાં. રાજા બહએ દુભિને અવાજ સાંભળીને દેવતાઓ આવ્યા હોવાનું જાણી લીધું..
તેણે સામંતને પૂછ્યું કે “આજે અહીં દેવતાઓ કેમ આવ્યા છે? સામંતે કેવલીને બધે વૃત્તાંત રાજાને સંભળાવ્યું. નગરીમાં શાન્તિ થાય તેવી અભિલાષાવાળે રાજા પરિવાર અને સામન્તની સાથે કેવલી ભગવાનની પાસે આવ્યું. તેણે ધર્મદેશના સાંભળીને નગરીમાં ફેલાયેલી મહામારીની બિમારી શાન્ત થવાને ઉપાય ભગવાનને પૂછે
ભગવાને કહ્યું–જે ભવ્ય જીવ આસો વદ આઠમને દિવસે આંબીલ નામની તપસ્યા કરે છે, અને જે પૂજાણીથી જમીન પૂછને પૂર્વ અથવા ઉત્તર દિશા તરફ મોટું કરી બેસીને તથા દેરા સાથે મુખવઝિકા મુખ પર બાંધી પિતાની ઇન્દ્રિયેને વશ કરી ભગવાન વાસુપૂજ્યનું સ્મરણ કરે છે. તેને મરકી આદિ ઉપસર્ગજન્ય બધા રોગો શીધ્ર શાન્ત થઈ જાય છે.
ઉપાશક દશાંગ સુત્ર
૧
૨