________________
ધાર્મિક વ્રત કા વર્ણન
દીર્થ-‘તા of ’– ઇત્યાદિ. પછી સદાલપુત્ર શ્રાવકે પિતાના કુટુંબી પુરૂષે (સેવકે)ને લાવ્યા અને કહ્યું: “હે દેવાનુપ્રિય! ઉતાવળે ચાલનારા, સમાન ખરીઓ અને પૂંછડીવાળા, એકજ રંગના, ભાતભાતના રંગથી રંગેલા શીંગડાંવાળા, ગળામાં સોનાનાં (સોનેરી) ઘરેણું તથા સોનાનાં જોતરથી યુકત, ચાંદીની ઘંટીઓ પહેરેલાં, જેના નાકમાં સોનેરી સૂતરની પાતળી ન હોય, એ નથ પકડીને ચલાવનારાઓ સહિત, નીલકમળથી બનાવેલા આપીડ (મસ્તકનાં ઘરેણું) થી યુકત બે બળદ જેમાં જોડેલા હોય, અને જે અનેક પ્રકારના મણઓ તથા સુવર્ણની અનેક ઘંટડીઓથી યુક્ત હોય, જેનું પૂરું ઉત્તમ લાકડાનું બનાવેલું હેય, એકદમ સીધે, ઉત્તમ અને સારી બનાવટવાળે , જે ઉત્તમોત્તમ લક્ષણેથી સહિત હોય, એવે એક ધાર્મિક શ્રેષ્ઠ રથ હાજર કરે, અને હાજર કરીને મને ખબર આપો.” (૨૦૬).
અગ્નિમિત્રા કા પર્યપાસના કા વર્ણન
સેવકે પ્રમાણે કર્યું અને ખબર આપી. (૨૦૭) પછી અગ્નિમિત્રા ભાર્યાએ સ્નાન કર્યું, બલિકમ (નૈત્યિક કર્મ કર્યું, અર્થાત પામર પ્રાણીઓને યથાશકિત અન્નદાન આપ્યું, તથા કાજલ તિલક આદિ કૌતુક અને દુરસ્વનાદિના નાશક હેઈને પ્રાયશ્ચિત્તસ્વરૂપ દધિઅક્ષત ચંદનકુંકુમ આદિ મંગલ કર્યું, શુદ્ધ ઉત્તમ વસ્ત્ર ધારણ કર્યા, થેડા ભારવાળાં મૂલ્યવાન અલંકારોથી શરીરને અલંકૃત કર્યું, પછી દાસીએના સમૂહથી વીંટળાઈને અગ્નિમિત્રા રથ પર સવાર થઈ. તે એવી રીતે પિલાસપુર નગરની વચ્ચે થઈને નીકળી અને સહસ્સામ્રવન ઉદ્યાને પહોંચી. તે ત્યાં રથમાંથી નીચે ઉતરી અને દાસીઓથી વીંટળાઈને શ્રમણ ભગવાન મહાવીરની સમીપે આવી, શ્રમણ ભગવાન મહાવીરને ત્રણ પ્રદક્ષિણા કરીને વંદના નમસ્કાર કર્યા, અને ન બહુ દૂર તથા ન બહુ નજીક એમ યથાયોગ્ય સ્થાને હાથ જોડીને ઉભી ઉભી પર્યપ સના કરવા લાગી મિથિલા અને બંગાળ આદિ પ્રાતોમાં નિષ્ઠાવાન બ્રાહ્મણ, ક્ષત્રિય, વૈશ્ય પ્રતિદિન સ્નાન કરીને “સેવા મનુષ્યા: ઘરાવો થયાંય" ઈત્યાદિ વાક્ય બોલી, દેવ મનુષ્ય પશુ પક્ષી આદિને માટે કાચા ચોખાનું દાન કરતા હજી પણ જોવામાં આવે છે. તેને એ પ્રાન્તોમાં “બલિકમ જ કહેવામાં આવે છે. એમ હોવા છતાં પણ બલિકમનો અર્થ “ગૃહદેવતાની પૂજા કરવી” એમ કહે એ કેટલું નિરૂાર છે, એ વિષે નિષ્પક્ષ વિદ્વાન જ સાક્ષી છે. “માધેવા જ વરિ’ ઈત્યાદિ કોષ આદિથી “બાલને અર્થ “ભાગજ સિદ્ધ થાય છે, દેવપૂજા નહિં. (૨૦૦૮)
ઉપાશક દશાંગ સુત્ર
૧૧૮
