________________
પદમાં એકવચનની ચેજના કરીને ૬૪ ચેસઠ ભંગ બનાવી લેવા. જે રીતે મૃદુપદમાં એકવચનની ચેજના કરવાથી ૬૪ ચોસઠ ભંગ બનાવવામાં આવ્યા છે. એજ રીતે કર્કશ પદમાં પણ બહુવચનની યોજના કરવાથી તે પ્રકારે ૬૪ ચોસઠ ભંગ બનાવી લેવા. તેને પહેલે ભંગ આ પ્રમાણે છે-“રેરા: શાર देशो मदुकः देशो गुरुकः देशो लघुकः देशः शीतः देश उष्णः देशः स्निग्धः देशो કાશ' તે પિતાના અનેક દેશોમાં કર્કશ એકદેશમાં મૃદુ એકદેશમાં ગુરૂ એકદેશમાં લઘુ એકદેશમાં શીત એકદેશમાં ઉષ્ણ એકદેશમાં સ્નિગ્ધ અને એકદેશમાં રૂક્ષ સ્પર્શવાળો હોય છે. આ પહેલે ભંગ છે. આ પ્રકારથી બાકીના ભાગે સમજી લેવા એ પ્રમાણે કુલ ૬૪ ચોસઠ ભ થાય છે. આ અંગે બનાથવાની પદ્ધતિ કર્કશ પદને એવચનમાં રાખીને પહેલા બતાવવામાં આવી छ. 'ताहे एगेहि चेत्र दोहि वि पुत्तेहि चरसहि भंगा कायव्वा' जाव देखा कक्खडा देसा मउया देसा गळ्या देखा लहुया देसा सीया देना उसिणा देसा રિન્ના રેસા સુan” એજ રીતે કર્કશ અને મૃદુ એ બેઉ પદને બહુવચનમાં
જીને જેમ મૃદુ પદને એકવચનમાં રાખીને ૬૪ ચોસઠ ભેગો બનાવ્યા છે તે રીતે આમાં પણ ૬૪ ચોસઠ ભંગ બને છે. આ બંનેના વેગથી ૬૪ ચોસઠ ભંગ બને છે. તેને પહેલે ભંગ આ પ્રમાણે છે.-“રાઃ રાઃ શાક मृदुकाः देशो गुरुको देशो लघुको देशः शीतः देश उष्णः देशः स्निग्धः देशो रूक्षः१५ તે પિતાના અનેક દેશોમાં કર્કશ અનેક દેશોમાં મૃદુ એકદેશમાં ગુરૂ એકદેશમાં લઘુ એકદેશમાં શીત એકદેશમાં ઉણું એક દેશમાં સ્નિગ્ધ અને એક દેશમાં રૂક્ષ સ્પર્શવાળ હોય છે. આ પહેલો ભંગ છે. તેને છેલે ભંગ
આ પ્રમાણે છે-“રેરા: શા: રેરા: મૃત્યુઝઃ કેરા: ra: રેશા સ્ટઃ દિશાઃ શીરાઃ રિશા વા: રિાઃ હિનધારા હક્ષ: અનેક દેશોમાં કર્કશ અનેક દેશોમાં મૃદુ અનેક દેશોમાં ગુરૂ અનેક દેશોમાં લઘુ અનેક દેશોમાં શીત અનેક દેશમાં ઉષ્ણ અનેક દેશોમાં સ્નિગ્ધ અને અનેક દેશોમાં રૂક્ષ સ્પર્શવાળ હોય છે. આ પહેલા અને છેલ્લા ભંગ સિવાયના બાકીના જે ૬૨ બાસઠ ભંગે છે તે ભંગો સ્વયં સમજી લેવા. એ રીતે “સરે તે અટૂણે તો જીવનના માનવા મવતિ’ આ ચાર ચોસઠના કુલ ૨૫૬ બસો છપ્પન ભંગ થાય છે. તેમ સમજવું સ્પર્શોને આશ્રય કરીને ચાર સંયેગી ૧૬ સોળ ભેગે પાંચ સંગી ૧૨૮ એક અઠયાવીસ છ સંગી ૩૮૪ ત્રણસો. ચાર્યાશી સાત સંગી ૫૧૨ પાંચસો બાર અને આઠ સંગી ૨૫૬ બસે છપ્પન ભંગ આ બધા ભેગા મળીને કુલ ૧૨૯૬ બારસે છ— ભંગ થાય છે. ૧૨૯૬ ભંગે બાદર પરિણત અને અનંત પ્રદેશવાળા સ્કંધમાં પશે સંબંધી
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૩
૩૩૨