________________
सम्वे लुक्खे, देसे सीए, देसा उसिणा२, सव्वे लुक्खे देसा सीया, देसे उमिणे३' આ રીતે આ તમામ ભંગ મળીને ૧ર બાર થાય છે. શીત સ્પર્શની પ્રધાનતા સાથે સ્નિગ્ધ અને રૂક્ષ સ્પર્શને જવાથી ૩ ભંગ બને છે, ઉણ સ્પર્શની પ્રધાતામાં સ્નિગ્ધ અને રૂક્ષ સ્પર્શને જવાથી પણ ૩ ભંગ બને છે. તથા નિષ્પ સ્પર્શની પ્રધાનતામાં શીત અને ઉષ્ણ સપર્શને જવાથી ૩ ભંગે બને છે તેમ જ રૂક્ષ સ્પર્શની પ્રધાનતામાં શીત અને ઉષ્ણુ સ્પર્શને જવાથી પણ ૩ ભેગે બને છે. એ પ્રમાણે કુલ ૧૨ બાર ભંગ બને છે.
હવે ચાર સ્પર્શવાળા મંગે બતાવે છે. “ગર જાણે આ ત્રણ પ્રદેશવા સકંધ જે ચાર સ્પર્શેવાળે હોય છે તે આ પ્રમાણેના ચાર પ્રદેશેવાળ બને છે. “રેસે પણ રેરે ળેિ રેરે
રે સુર’ તે ત્રણ પ્રદેશવાળે સ્કંધ પિતાના એક દેશમાં શીત સ્પર્શ વાળ હોઇ શકે છે. અને એક દેશમાં ઉણ સ્પર્શવાળ હોઈ શકે છે. એક દેશમાં સ્નિગ્ધ સ્પર્શવાળ હોઈ શકે છે. અને એક દેશમાં રૂક્ષ સ્પર્શવાળા હોઈ શકે છે. આ પહેલે ભંગ છે. બીજા ભંગ આ પ્રમાણે છે, જે સી; રેસે નિ, સા રુવાર” અહિયાં ચેથા પદને અનેક વચનવાળું બનાવીને આ બીજો ભંગ કહેલ છે ૨ ત્રીજો ભંગ આ પ્રમાણે છે. તેણે પણ તેને faછે, તેના ના રેણે સુલેરૂ' આ રીતે ત્રીજા ચરણને અનેક વચનવાળો બનવવાથી આ ત્રીજો ભંગ કહેવામાં આવે છે. તેણે સી, રેસા વણિના રેસે ઉન તેણે સુરક આ ચોથો ભંગ છે. બીજા પદને અનેક વચનવાળું બનાવીને કહેવામાં આવેલ છે. પણ સેવા વાળા રે જન સેવા સુવાણ' આ પાંચમે ભંગ છે. આમાં બીજુ ચરણ અને ચોથું ચરણ અનેક વચનથી કહેવામાં આવ્યું છે. તે રી સેવા નિr સે નિદ્રા તેને સુજલે આ પ્રમાણેનો આ છો ભંગ છે. આમાં બીજા અને ત્રીજા પદને અનેક વચનથી કહેવામાં આવેલ છે – “રેવા રીયા , રેસા પિતા, રે સુણેશ” આ ભંગમાં પહેલા ચરણને અને ત્રીજા ચરણને બહુવચનથી કહેવામાં આવ્યા છે, “gવં ઘg તિવાહિg #ાયેલ વાવી મા એ રીતે ત્રણ પ્રદેશવાળ સકંધમાં બે સ્પર્શ સંબંધી ૪ ચાર અંગે ત્રણ પશ સંબંધી ૧૨ બાર અંગે અને ચાર સ્પર્શ સંબંધી ૯નવ ભૂગો મળીને કુલ ૨૫ ભંગ થાય છે.
ત્રણ પ્રદેશવાળા સ્કંધના સંબંધમાં ચાર સ્પર્શ પણાને લઈને જે પૂર્વોક્ત પ્રકારે કહ્યું છે, તેનો ખુલાસો આ પ્રમાણે છે –
ત્રણ પ્રદેશવાળા સ્કંધના સઘળા પ્રદેશે જ્યારે એક વચનમાં હોય છે, ત્યારે પહેલો ભંગ બને છે. જેમ કે-શીત સ્પર્શવાળે એક દેશ, એક દેશ ઉણ સ્પર્શવાળે, એક દેશ નિષ્પ સ્પશવાળે, અને તેને એક દેશ રૂક્ષ સ્પર્શવાળે છે.૧ જ્યારે છેલલા રૂક્ષ પદમાં અનેક વચનેના નિવેશ કરવામાં
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૩
૧ ૭૮
