________________
અને મીઠા રસને ગૌણ મનાવીને ભંગ બનાવવામાં આવે તે એક જ ભગ ખને છે. જેમ કે-વાત્ અશ્ર્વ મધુશ્ચ શ્' આ રીતે ખનેલા ભંગા બધા મળીને એટલે કે-અસ'ચગી ૫-પાંચ અને દ્વિકસચેાગી ૧૦ દસ મલીને ૧૫ પદ્મર ભગા અને છે. તથા ગંધ સબન્ધી ૩ ત્રણ 'ગે અને છે.
પર
ધ
આ રીતે વણુથી આરંભીને રસ સુધીના ભગા ખતાવીને હવે સૂત્રકાર સ્પર્શ સંબધી ભંગા મતાવવા માટે કહે છે કે-‘નર્ તુજારે લિચ સૌર્ચ નિર્દે ચ” જે એ પ્રદેશવાળા સ્કંધ એ સ્પર્શાવાળા હોય છે તે તેમાં સ્પર્ધાનું બે પ્રકારપણું આ રીતે હાય છે-‘ક્ષિય સાચ નિદ્ધે ચ’? નિચ સી ય, હફ્તે ચર, સિય ઉગશ્ચ નિશ્પશ્ચ રૂ, ચાર્ ૩ળચ્ચ શ્રષ્ટ' આ રીતે એ સ્પČના આ પૂર્વોક્ત પ્રકારથી ૪ ચાર ભંગા બને છે. ‘વં ગદેવ પરમાણુવોછે' મણુ પુદ્ગલમાં જે રીતે એ પથ્થોના ૪ ચાર ભંગે બતાવ્યા છે. એજ પ્રમાણે અહિયાં પણ એ પ્રદેશી ધમાં પહેલા કહ્યા પ્રમાણેના ૪ ચાર ભંગા બતાવ્યા છે. શીત, ઠંડા ઉષ્ણુ-ગરમ સ્નિગ્ધ-ચિકણા અને રૂક્ષ-કંઠાર આ ચાર સ્પોર્ટમાં અવિધી એ સ્પોંવાળા એ પ્રદેશી કધ હાય છે એ પ્રમાણે કહીને હવે સૂત્રકાર હૈં તિજાણે' એ વાત બતાવે છે કે-ો તે એ પ્રદેશવાળા ત્રણ સ્પશેોંવાળા હાય તા નીચે પ્રમાણેની પદ્ધતીથી તે ત્રણ સ્પર્શીવાળા પણ ખની શકે છે. ક્ષત્રે સૌ, તેણે નિર્દે, દત્તે જીસ્પ્લે,' સર્વાંશથી તે ઠંડા હાઈ શકે છે. એક દેશમાં સ્નિગ્ધ-ચિકણાપણુ અને ખીજા એક દેશમાં તે રૂક્ષ હાઈ શકે છે ૧. સવે વિસગે છેલ્લે નિર્દે, ટ્રેસે હર્ષે' સર્વાશથી તે ઉષ્ણ હોઈ શકે છે. એક દેશમાં સ્નિગ્ધ અને એક ખીજા ભાગમાં ઉષ્ણ હ।ઈ શકે છે. ણં સરે હવે તેણે સૌ સેકસિળે' એજ રીતે સર્વાશથી રૂક્ષ હાઈ શકે છે. અને એક દેશમાં તે શીત-šંડા અને બીજા એક દેશમાં તે ઉષ્ણુ હેાઈ શકે છે. ૪ આ રીતે ૪ ચાર ભગા અને છે. અહિયાં ચાર ભંગામાં સર્વાંશથી ઠંડા, ઉના સ્નિગ્ધ અને રૂક્ષ સ્પĒ હાવાનુ' જે કહેવામાં આવ્યુ છે, તેનુ' સ્નિગ્ધ અને રૂક્ષ સ્પર્શ હાવાનું જે કહેવામાં આવ્યું છે, તેનું તાત્પય એ છે કે ઠંડા અને ઉના વિગેરે સ્પર્શે તે જ્યાં એક દેશમાં સ્નિગ્ધ અને રૂક્ષ સ્પશ રહે છે. ત્યાં પણ હાય જ છે. જેવી રીતે પહેલા ભંગમાં તે એ પ્રદેશીસ્કંધના સવ દેશમાં તેા ઉષ્ણુપણુ રહે જ છે. અને સ્નિગ્ધપણુ અને રૂક્ષપણુ તેના એક દેશમાં રહે છે. આ રીતે જ્યાં સ્નિગ્ધ અને રૂક્ષપણુ રહે છે, ત્યાં પણ તે બન્ને દેશેામાં પણ ઉષ્ણુપણુ રહે જ છે. આજ રીતે ખીજે પણ કથન સમજી લેવું. આ રીતે એ પ્રદેશ સ્કંધમાં ત્રણ સ્પર્શીપણાનું કથન કરીને હવે સૂત્રકાર તેમાં ચાર સ્પર્શીપણાનુ` કથન કરે છે.-નફ ચકાસે તેણે સીક્ મે સિને સેલે નિર્દે, ફૂલે લે’જો તે એ પ્રદેશી કોંધ ચાર સ્પથેવાળા હાય છે તે તે નીચે પ્રમાણેના ચાર સ્પોંવાળા અની શકે છે. તેના એક દેશ શીત ઠંડા હાય છે. અને બીજે એક દેશ ઉષ્ણુ હાઈ શકે છે. તેમજ એમાંથી કાઈ એક દેશ સ્નિગ્ધ હાઈ શકે છે અને કાઇ એક દેશ રૂક્ષ હાય છે. (
નવમંગા
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૩
૧૭૦