________________
અàકાકાશ સૂત્ર પૂરેપૂરૂં' અહિયાં કહેવું જોઈએ. અને તેની વ્યાખ્યા પણુ ત્યાં જોઈ સમજી લેવી. કહેવાનુ' તાત્પય એ છે કે અહિ લેાકાકાશમાં જીવ વિગેરે હાવાના પ્રશ્ન છે, તેથી તેના સમાધાનમાં એમ સમજવુ જોઈએ કે-લેાકાકાશ છત્ર રૂપ પશુ છે, છત્ર દેશ રૂપ પણ છે, અને જીવ પ્રદેશપ પશુ છે. વિગેરે સ ́પૂર્ણ કથન ત્યાં ખીજા શતકના ૧૦ દસમાં ઉદ્દેશામાં કહ્યું છે. તે પ્રમાણે અહિયાં સમજવુ
હવે ગૌતમ સ્વામી ફરીથી પ્રભુને પૂછે છે કે-‘ધમથિાત્ નાં મતે ! છે મહાક્ બ્બતે' હે ભગવન્ ધર્માસ્તિકાય કેટલુ' વિશાળ કહેલ છે? તેના ઉત્તરમાં પ્રભુ કહે છે કે-નોયમાં ! હોર્ છોયમેન્ને સ્રોચદ્દમાળે’હું ગૌતમ ! ધર્માસ્તિકાય લેાક રૂપ છે. જેટલા વિશાળ લેાક છે, તેટલે વિશાળ ધર્માસ્તિકાય છે. અર્થાત્ જેટલું પ્રમાણ લેાકનુ છે. તેટલું જ પ્રમાણ ધર્માસ્તિકાયનું છે. જોકે હોય ચેવ બોક્ત્તિામાં વિટ્ઠ' લેાકને સ્પશ કરીને તે સ ́પૂ લાકમાં વ્યાપ્ત થઈને રહે છે. ‘વં જ્ઞાવ પુત્તસ્થિા' અહિ યાવત્પદથી અધર્માસ્તિકાય લેાકાકાશ અને જીવાસ્તિકાય એ ગ્રહણુ કરાયા છે. કહેવાનુ તાપ એ છે કે-ધર્માસ્તિકાયની જેમ જ યાવત્ ધર્માસ્તિકાય લેકાકાશ, જીવાસ્તિકાય અને પુદ્ગલાસ્તિકાય એ આવા જ લાકને સ્પર્શી કરે છે. અને લેાકમાં વ્યાપ્ત થઇને તેમાં રહે છે. ફરીથી ગૌતમ સ્વામી પ્રભુને પૂછે છે કે હે ળ મતે ! ધર્મષ્ટિાચÆ હેમચ ઓઢે' હે ભગવન અધેાલેાક ધર્માસ્તિકાયના કેટલા ભાગને વ્યાપ્ત કરીને રહ્યો છે? તેના ઉત્તરમાં પ્રભુ કહે છે કે--ળોચમાં ! સાતિર ંગાવું. ઓળાદે' કે ગૌતમ! અધેાલાક ધર્માસ્તિકાયના અર્ધા ભાગથી કંઇક વધારે ભાગને વ્યાપ્ત કરીને રહેલ છે. Ë ′′ાં સમિાવેન નહાવતીયસત્॰' એજ ક્રમથી જેમ બીજા શતકના દસમાં ઉદ્દેશામાં કહેવામાં આવ્યું છે તેજ પ્રમાણે અહિયાં યાવત ઈષપ્રાભારા પૃથિવી સૂત્ર સુધી સમજી લેવુ. અહિયાં યાવપદથી તિગ્લાક, ઉલાક વિગેરે ગ્રહણ કરાયા છે. આ તમામ વિષય ખીજા શતકના દસમાં અસ્તિકાય ઉદ્દેશામાં જોઈને સમજી લેવા જોઇએ. ‘ફ્લીવમારા vi gar’ હે ભગવન્ ઈષત્રાભારા પૃથિવી-કે જેનું બીજુ નામ સિદ્ધશિલા છે, તે
લેાકાકાશના સખ્યાતમાં ભાગને વ્યાપ્ત કરીને રહી છે ? અથવા અસખ્યાતમાં
ભાગને વ્યાપ્ત કરીને રહી છે? ગૌતમ સ્વામીતા આ પ્રશ્નના ઉત્તરમાં પ્રભુ કહે છે કે-જોચમા ! તો સંલેનમાાં ગોવા” હે ગૌતમ ! ઇષત્પ્રાભારા પૃથિવી લેાકાકાશના સભ્યાતમાં ભાગને વ્યાપ્ત કરીને રહી નથી પણુ ‘અસંવેગમાં જોગાઢા' લેાકાકાશના અસ`ખ્યાતમા લાગને વ્યાપ્ત કરીને રહી છે. તો સંલેન્ગે
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૩
૧૫૨