________________
મુશ્કેલીમાં આવી પડશું “તપ તે વાચા, સરસ કજિયg હિંયામણ सुहकामगस्स जाव हियसुहनिस्सेयसकामगस्स एवमाइक्खमाणस्स जाव परूवेમાર૪ gયમ નો હૃતિ, કાર ને રોયંતિ ” તેમના હિતાભિલાષી, સુખભિલાષી, પાભિલાષી, અને એક સાથે હિત, સુખ અને કલ્યાણભિલાષી એવા તે વૃદ્ધ વણિકના દ્વારા કથિત, ભાષિત, પ્રજ્ઞાપિત અને પ્રરૂપિત તે વાત રૂ૫ અર્થ પ્રત્યે શ્રદ્ધાની દૃષ્ટિથી જોયું નહીં, તેમને આ વાત પ્રતીતિજનક પણ ન લાગી અને રુચિકર પણ ન લાગી. “પ્રથમ સનાળા કાવ કોનાના તરણ વીસ્ટ કલ્ચર કદિ' fમવંતિ” આ પ્રકારે તે વૃદ્ધની તે વાત પ્રત્યે અશ્રદ્ધાવાળા થવાથી, તે વાતને પ્રતીતિજનક નહીં માનનારા અને તે વાત જેમને અરુચિકર લાગી છે એવાં તે વણિકેએ તે વલમીકના ચોથા શિખરને પણ ખેડવા માંડયું. “તે તરંથ હિં , ચંgવિ, વોરવિ, મહાવિ, ઉત્તવ, મારાચં” ખેદતાં ખેદતાં તે લોકોએ
ત્યાં એક સ્પશને અનુભવ કર્યો. તે સર્ષને સ્પશ હતો. તે સર્ષ ઉગ્ર વિષયવાળે હતે-દૂર ન કરી શકાય એવા વિષયથી યુકત હતેચંડ વિષવાળે હતો જે મનુષ્યને તેણે ડંસ માર્યો હોય, તે મનુષ્યના શરીરમાં જલ્દી વિષ વ્યાપી જાય એ હતો, ઘોર વિષવાળે હતે-કમશઃ હજાર પુરુષને પણ પિતાના ઝેરથી મારી નાખવાને સમર્થ વિષથી યુકત હતો, મહાવિષવાળે હતે-જંબુદ્વીપપ્રમાણ શરીરમાં પણ તેના વિષને વ્યાપ્ત કરવાની શક્તિવાળે હતે-એવાં વિષથી યુકત હતું, તેનું શરીર શેષનાગ આદિના શરીર કરતાં પણ મોટું હતું, તે કારણે અતિકાયવાળાઓની સરખામણીમાં પણ તેમને કરતાં મહાકાયવાળે હતે. " मखिमूसाकालगयं, नयनविसरोसपुन्नं अंजणपुंजनिगरप्पगासं, रत्तच्छं, जमलgયવંજસ્ટાઢંતનીë, પરણિતળિયમૂ” તે મણી અને મૂષા સમાન હતો. (મષી એટલે કાજળ અને મુષા એટલે સુવર્ણાદિને ગાળવાનું શ્યામ રંગનું પાત્ર) એટલે કે અષી અને મુષ સમાન કૃષ્ણવર્ણ હતું, દૃષ્ટિવિષ અને રેષથી પરિપૂર્ણ હતો, તેના શરીરની કાન્તિ અંજનકુંજોના સમૂહના જેવી હતી, તેની બને આંખ લાલ હતી, તેની બને જીભ એક સાથે ખૂબ જ ઝડપથી ચાલતી હતી, તે સર્ષ પૃથ્વી રૂપ યુવતિના મસ્તકની વેણુ જેવું લાગતું હતે. કૃષ્ણતા, દીર્ઘતા લક્ષણતા (મુલાયમતા) અને (પાછલા ભાગની દીર્ઘતા આદિ સાધમ્યને કારણે આ ઉપમા આપવામાં આવી છે. “૩spહરિસ્ટजडुलकक्खडविकड, फडाडोवकरणदच्छं, लोहागरधम्ममाणधमधमे तघोसं, अणागा. लियचंड, तिव्वरोसं, समुहं तुरियं चवलं धमतं दिट्ठीविसं, सप्पं संघ.
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૧
૧૬૮
