________________
मेगंसि निरयावासंसि समयाहियाए जहन्नियाए ठिईए वट्टमाणा नेरइया कि कोहोवउत्ता માળવવત્તા? માવત્તા ? મોવડત્તા? હે ભગવન આ રત્નપ્રભા પૃથ્વીમાં જે ૩૦ ત્રીસ લાખ નરકાવાસ છે તેમાના પ્રત્યેક નરકાવાસમાં સમયાધિક જઘન્ય સ્થિતિમાં રહેલા નારકજી શું કોપયુત હોય છે? કે માનપયુક્ત હોય છે? કે માયોપયુક્ત હોય છે? કે લોભપયુકત હોય છે ! ઓ પ્રશ્નનો જવાબ આપતાં મહાવીર પ્રભુ આ પ્રમાણે કહે છે.-(યના!) હે ગૌતમ ! ( વાત્ત , માળા રે , મારા
મોવત્તા ૨) કોઈ એક કોપયુકત હોય છે. કેઈ એક માનોપયુકત હોય છે. કોઈ એક માયોપયુક્ત હોય છે, કેઈ એક લાભપયુક્ત હોય છે ? (હવત્તા ય માળવવત્ત જ કાચોવત્તા મોવત્તા ) ઘણું કોપયુકત હોય છે, ઘણા માનોપયુક્ત હોય છે. ઘણું માયોપયુક્ત હોય છે. અને ઘણા લોપયુકત હોય છે. જવા દેવત્તે ભાળાવવત્ત ૨ અથવા કેઈ એક કોધપયુકત અને કોઈ એક મપયુક્ત હોય છે. ૩ (ઘવા હોવા જ, માળો વત્તા ) અથવા કઈ એક ક્રેપિયુક્ત અને ઘણા માનપયુકત હોય છે.) પર્વ શરીરું અંગ ને ચડ્યા)આ રીતે એંસી ભાંગા સમજવા. (gવંરાવ ક્રમાદિयाए ठिईए, असंखेन्जसमयाहियाए ठिईए, तप्पाउग्गुक्कोसियाए ठिईए सत्तावीसं भंगा માળિયા) આ રીતે એક સમય અધિકથી લઈને યાવત ૧૦ દસ સમય સંખ્યાત અસંખ્યાત સમય અધિક જઘન્ય સ્થિતિવાળા નિરયિકોમાં તથા તત્કાગ્ય ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિવાળા નરયિકમાં ૨૭ સત્યાવીસ સત્યાવીસ ભંગ સમજી લેવા સૂ. ૨ છે
ટીકાથ–સંાહો) સંગ્રહગાથા વડે નીચેની બાબતો બતાવવામાં આવે છે“gઢવી” ઈત્યાદિ. “પુઢવી” અહિં લુપ્ત સાતમી વિભક્તિવાળો નિર્દેશ છે. તથા–પૃથ્વી પર ઉપલક્ષક છે. તે પદ મારફત પૃથિવ્યાદિ જીવાવાસોમાં (૧) સ્થિતિ એટલે કે સ્થિતિસ્થાન, (સ્થિતિ શબ્દથી અહીં સ્થિતિસ્થાન લેવાયું છે એમ જાણવું) (૨) અવગાહના સ્થાન, (૩) શરીર, (૪) સંહનન, (૫) સંસ્થાન, (૬) વેશ્યા, (૭) દૃષ્ટિ, (૮) જ્ઞાન, (૯) યેગ, અને (૧૦) ઉપયોગ એ દસ વસ્તુઓને આ ઉદ્દેશકમાં વિચાર કરવામાં આવ્યો છે. ઉપર મુજબ ગાથાને અર્થ છે. હવે સૂત્રકાર સૌ પહેલાં રત્નપ્રભા પૃથ્વીમાં સ્થિતિસ્થાનનું નિરૂપણ કરે છે–(ફમાણે મંતે!) હે પૂજ્ય ! આ (રાજપમા ગુઢવી) રત્નપ્રભા પૃથ્વીમાં (તીના નિરચાવાક્ષસચરણેયુ) આવેલા ત્રીસ લાખ નરકાવાસમાંના (રૂમે રે નિરવાવાયંસ) પ્રત્યેક નરકાવાસમાં (જોરરૂાળે જેવા ટિળા પuત્તા) નારક જીનાં કેટલાં સ્થિતિસ્થાન કહ્યાં છે ? આયુના વિભાગોને “સ્થિતિસ્થાન” કહેલ છે. એટલે કે પ્રત્યેક નારકાવાસમાં રહેનાર નારક જીનું કેટલું કેટલું આયુષ્ય કહ્યું છે ? ઉત્તર-(વમાં ! અસંજ્ઞા દાણા વન્નત્તા) હે ગૌતમ ! તીસલાખ નરકાવાસમાંથી એક એક નારકાવાસમાં રહેતા નારક જીનાં અસંખ્યાત સ્થિતિસ્થાન કહ્યાં છે. તેનું
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧
૨૬૦
