________________
પાંચવા ઉદ્દેશક કા વિષય કથન
પહેલા શતકના પાંચમાં ઉદ્દેશકના પ્રારંભ—
આ પાંચમાં ઉદ્દેશકમાં કયા કયા વિષયેાનું નિરૂપણ કર્યું છે તે પહેલાં સંક્ષેપમાં બતાવવામાં આવે છે પ્રશ્ન-પૃથ્વી કેટલી છે? રત્નપ્રભાથી તમતમા સુધીની સાત પૃથ્વીઆ છે, એવા ઉત્તર. તે પ્રત્યેક પૃથ્વીમાં નારકનાં કેટલાં આવાસસ્થાન છે? એ પ્રશ્ન તથા તેના ઉત્તર, અસુરકુમારનાં કેટલા આવાસ છે? પૃથ્વીકાયિકોના કેટલા આવાસ છે? ન્યાતિષ્ઠ દેવાના કેટલા આવાસ છે ? કેટલા વિમાનાવાસ છે? એ પ્રશ્નો. એ સંગ્રહ ગાથાઓ, તેમના ઉત્તર. પ્રશ્નનારક જીવા શુ ક્રોધ, માન, માયા અને લાભથી યુક્ત હાય છે? તેના હકારમાં ઉત્તર. ભાંગા, સ્થિતિ, અવગાહના, શરીરસંહનન, સ`સ્થાન, લેસ્યા, દૃષ્ટિ, જ્ઞાન, અજ્ઞાન, યાગ, ઉપયાગ વગેરેનું કથન. અસુરકુમારેાના સ્થિતિસ્થાન વગેરેનું
કથન. દ્વીન્દ્રિયાદિ જીવાના વિષયમાં પહેલાંની જેમ જ વિચાર. પંચેન્દ્રિય તિર્યંચા મનુષ્ય, વાણવ્યંતર વગેરેનાં સ્વરૂપ વગેરે કથન અને ઉદ્દેશકની સમાપ્તિ,
નારકાદિ (૨૪) ચોઇસ ઇન્ડકો કે આવાસો કા નિરૂપણ
ચેાથા ઉદ્દેશકના અંતિમ સૂત્રમાં અદ્વૈત વગેરેનું વર્ણન કર્યું છે. તે અર્હત વગેરે પૃથ્વીની ઉપર હાય છે. અથવા અદ્ભુત વગેરે કયારેક પૃથ્વીમાંથી (નરકમાંથી ) નીકળીને મનુષ્યત્વ પ્રાપ્ત કર્યા પછી અદ્ભુત પદ પામ્યા હાય છે. તેથી પૃથ્વીનું ( નરકનું) સ્વરૂપ અતાવવાને માટે ઇત્યાદિ સૂત્ર કહે છે. તથા પહેલા શતકના પ્રારંભે કહેલ पुढवि ” નામનું જે પાંચમું દ્વાર કહ્યું છે તેનું પ્રતિપાદન સૂત્રકાર ફળ અંતે ! ” ઈત્યાદિ સૂત્ર કહે છે
ઃઃ
સૂત્રકાર
ફળ અંતે ! છ
""
સંગ્રહગાથામાં કરવાને માટે
"(
ன்
મૂલા શ્રી ગૌતમસ્વામી ભગવાનને પ્રશ્ન કરતાં કહે છે કે ર્ ં મંતે! પુન્નીઓ પદ્મત્તાશો? હે ભગવાન! પૃથ્વીએ ( નરકા ) કેટલી કહી છે ? આ પ્રશ્નનો ઉત્તર આપતાં ભગવાન કહે છે કે પોયમા ! સત્ત પુત્રોનો જત્તાઓ હું ગૌતમ ! સાત પૃથ્વી ( નરક ) કહી છે. તે નન્હા તે આ પ્રમાણ છે ચળમનાવ તમતમા રત્નપ્રભાથી તમતમા સુધીની સાત પૃથ્વી છે.
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧
૨૫૩
