________________
ગ્રહણ કરવામાં આવ્યા નથી કારણ કે અહીં તે દ્વિવિધતા યુક્ત અધિકારનું જ પ્રતિપાદન ચાલી રહ્યું છે. હવે સૂત્રકાર આ સૂત્રેક્ત એ વિકલ્પાનું ૨૪ દડક દ્વારા સમસ્ત જીવેામાં પ્રતિપાદન કરે છે. “ નાળ ” ઈત્યાદિ
66
એજ પ્રમાણે નારકે બદ્ધ પાપકર્મો તેના અખાધાકાળ બાદ જ વૈક્તિ થાય છે. તેથી તે બદ્ધ પાપકમ કેટલાક નારકે તે ભવમાં રહીને જ વેદન કરે છે અને કેટલાક નારકેા અન્ય ભવમાં જઇને તેનું વેદન કરે છે. એકેન્દ્રિયાથી પચેન્દ્રિય તિય ચ પન્તના જીવે પણ પેાતાના દ્વારા બદ્ધ પાપકર્મોને ભાગવવાનું કાર્ય નારકાની જેમ જ કરે છે, એટલે કે કેટલાક તે ભવમાં તેનું વેદન કરે છે અને કેટલાક અન્ય ભવમાં તેનું વેદન કરે છે,
इह
મનુષ્ચા દ્વારા પણ નિરન્તર જ્ઞાનાવરણીય આદિ કર્માંના ખધ થતા રહે છે. તેમાંથી કેટલાક મનુષ્યા તે પાપકર્મને મનુષ્ય ભવમાં રહીને જ ભાગવે છે અને કેટલાક મનુષ્યે અન્ય ભવમાં ગયા બાદ તેમનું વેદન કરે છે, દેવલવથી લઈને પચેન્દ્રિય તિય ચ ચેાનિકા પન્તના સંબંધમાં “ तत्थगया वि अन्नत्थ થયા વિ’; આ અભિલાપનું કથન થવું જોઇએ. અને મનુષ્ય દંડકમાં “ गया कि अनत्थगया वि " આ આલાપકનું કથન થવું જોઇએ. મનુષ્ય વિષયક માલાપકમાં જે इह ” પદના પ્રયાગ કરવામાં આવ્યા છે તેનું કારણ એ છે કે મનુષ્ય ભવ પ્રત્યક્ષ અને આસન્ન છે. પ્રત્યક્ષ અને આસન્ન (સમીપ)અ ના વિષયમાંજ ઈહ (આ) પદને પ્રયાગ થાય છે, કારણ કે ઈદ્ધ શબ્દ પ્રત્યક્ષ અને માસન્ન અને વાચક છે. તેથી જ मणुस्वज्जा सेसा एकनमा એવું કહે. વામાં આવ્યું છે કે મનુષ્ય સિવાયના ૨૩ દડક એક સરખા આલાપવાળાં છે, અને મનુષ્ય દડક इह गया वि" “ આ ભવમાં વેદન કરે છે, ” પ્રકારના આલાપવાળુ' છે. ! સૂ॰ ૨૧ ॥
*
66
આ
નારકાદિકોં કે ગતિ ઔર આગતિ રૂપ નારકાદિ ચોવીસ દંડકોંકા નિરૂપણ
ܕܕ
પહેલાં ૨૪ દડકામાં તત્રતા ચેનાં વેન્તિ ” એવું કથન કરવામાં આવ્યું છે. તેથી સૂત્રકાર હવે નારકાદિકાની ગતિ અને આગતિનું નિરૂપણ કરે છે. * મેડ્યા કુનડ્યા ટુશાળા વળત્તા * ઇત્યાદિ ! ૨૨ ॥
66
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૧
66
૧૪૩
