________________
અનુકૂલ ઉપસર્ગો કા નિરૂપણ
બીજા ઉદ્દેશાનો પ્રારંભત્રીજા અધ્યયનનો ઉદ્દેશક પૂરે થયે. હવે બીજા ઉદ્દેશકની શરૂઆત થાય છે. ત્રીજા અધ્યયનમાં ઉપસર્ગોનું પ્રતિપાદન કરવામાં આવ્યું છે. ઉપસર્ગો બે પ્રકારના હોય છે-(૧) પ્રતિકૂળ અને (૨) અનુકૂળ. ત્રીજા અધ્યયનના પહેલા ઉદ્દેશકમાં પ્રતિકૂળ ઉપસર્ગોનું પ્રતિપાદન કરવામાં આવ્યું છે. હવે આ બીજા ઉદેશકમાં અનુકૂળ ઉપસર્ગોનું પ્રરૂપણ કરવામાં આવશે. પહેલાં ઉદ્દેશક સાથે આ પ્રકારનો સંબંધ ધરાવતા બીજા ઉદ્દેશકનું પહેલું સૂત્ર આ પ્રમાણે છે – “અમે કુદુમા”
શબ્દાર્થ “અહ-કથ' પ્રતિકુળ ઉપસર્ગના કથનાનન્તર “મે-મે આ અનતર કહેવામાં આવેલ કુદુમા-સૂફા: સૂમ બહાર નહીં દેખાવાવાળાનં-સંni માતા પિત્રાદિ એવં ભાઈ વગેરેની સાથેના સંબંધરૂપ ઉપસર્ગ થાય છે જેઆ સંગ “fમજવૂi-મિશ્નનાં સાધુ એના દ્વારા “હુરત્તરા-તુસર:” દુરૂત્તર અર્થાત્ દુસ્તર છે. “જે કોઈ પુરૂષ “ત-' તે સંબંધરૂપ ઉપસર્ગમાં વિતીચંતિ - વિનિત્ત’ વિષાદને પ્રાપ્ત થાય છે, અર્થાત્ શિથિલાચારી બની જાય છે, અથવા “વિષે-ચારિતુમ સંયમપૂર્વક પિતાને નિર્વાહ કરવામાં ન જયંતિ- રાતિ ' સમર્થ થતા નથી. ના
સૂત્રાર્થ-આ જે આ સૂક્ષમ–અન્યના દ્વારા જાણવામાં આવનારો-સંગ છે– માતાપિતા આદિને સંબંધ છે, તે સાધુઓને માટે પણ દુર્જય છે. અનુકૂળ ઉપસર્ગો આવી પડે ત્યારે કઈ કઈ સાધુઓ વિષાદને અનુભવ કરે છે– --શિથિલાચારી બની જાય છે, અથવા સંયમને ત્યાગ કરી નાખે છે. તેઓ પિતાના આત્માને સંયમમાં સ્થિર રાખી શકવાને સમર્થ હતા નથી. ૧૫
શ્રી સૂત્ર કૃતાંગ સૂત્ર : ૨
22
