________________
‘મચ્છા હૈં ઝુમ્મા’ ઈત્યાદિ
શબ્દા—મા ચકુમ્મા ચ સર્જાતા ચ-મત્સ્યાશ્ર હ્રીય સરીસૃપાચ મત્સ્ય, કચ્છપ-કાચમા અને સરીસૃપ-સઘ મસ્તૂ ચ છટ્ઠા દ્વાર(સાયમા ગુÇા: ઉતુરાક્ષમાસ્ત્ર' મત્તુ અર્થાત્ ઘેાડાની આકૃતિવાળું જલચર પ્રાણી, ઊંટના આકારનું જલચર પ્રાણી, તથાજળ રાક્ષસો પાણીના સ્પર્શથી મુક્તિ થતી હાય તા આ બધા મુક્તગામી થઈ જાત ને સોળ-ચે ટ્વેન' અંતઃ જેએ ઉદકથી અર્થાત્ પાણીના સ્પશ આદિથી ‘ણિદ્ધિમુદ્દાતિ-સિદ્ધિમ્ ટ્રાર તિ મુક્તિની પ્રાપ્તિ બતાવે છે. અટ્ઠાળમેચ-તદ્ અસ્થાનમ્' તેઓનુ` કથન અચે. ગ્ય છે. એ પ્રમાણે ‘કુલહા વત્તિ-ઝાટા વવૃત્તિ' મેાક્ષના તત્વને જાણવાવાળા પુરૂષા કહે છે. ।। ૧૫ ।
સૂત્રા—ને જળના ૨પથી મુક્તિ મળતી હાત, તા માછલાં, કાચમા, જલસર્પ, જળઘોડા, જલમૃગ, જળઊંટ, જળરાક્ષસ સ્માદિ સઘળાં જળચર પ્રાણીમુક્ત જ થઈ જાત! પણ એવું ખનતું નથી, તેથી .જે પર સતવાદી જળના પશ`થી મુક્તિ મળવાનું કહે છે, તેઓ મિથ્યાવાદી જ છે, તેમની તે માન્યતા ખાટી જ છે, એવું તીથંકર, ગણધર આદિ કુશળ પુરુષાનું કથન છે. ૧પા
ટીકા”——મત્સ્ય (માછલાં), ધૂમ' (કાચખા), સરીસૃપ (જળસપ` આદિ) મગુ (કાગડાના આકારનું જળચર) ઉર્દૂ-ઊંટના આકારનું જળચર ઉદક રાક્ષસ (માણુસના જેવા આકારનું જળચર), ઈત્યાદિ પ્રાણીઓ સત્તા પાણીમાં જ નિવાસ કરતા હાય છે, અને પાણી સાથે તેમને પૂર્ણ રૂપે સચૈાગ હાય છે. જો જળના સ્પથી મુક્તિ મળતી હૈાત, તા આ પ્રાણીઆને તા તરત મેક્ષ મળી જવા જોઈએ. પરન્તુ એવું કદી જોવામાં પણુ
୯
શ્રી સૂત્ર કૃતાંગ સૂત્ર : ૨
૨૭૨
