________________
સ્વસમયમેં પ્રતિપાદિત અર્થકા કથન-કરને કે પશ્ચાત પરસમયમેં
પ્રતિપાદિત અર્થ કા કથન
પ્રથમ અધ્યયનમાં પરસમયની (જૈન સિવાયના સિદ્ધાંતની) વક્તવ્યતા પણ આપવામાં આવી છે, એ વાતનું પ્રતિપાદન અર્થાધિકારમાં કરવામાં આવ્યું છે, તેથી સ્વસમયમાં (જૈન સિદ્ધાંતમાં) પ્રતિપાદિત અર્થનું કથન કરીને હવે સૂત્રકાર પરસમય પ્રતિપાદિત અર્થને પ્રગટ કરવા માટે નીચેના સૂત્રોનું કથન કરે છે – “ જશે” ઈત્યાદિ – | શબ્દાર્થ-gu-વત્તાન’ આ “જ-ગ્રંથા' ગ્રંથને આગને વિષમ-ફ્યુરાન' છોડીને “વિકરિના-કસ્તિતા” સ્વસિદ્ધાંતમાં અત્યંત બંધાયેલા છે. “જે-જે કઈ કઈ “મમer-જનજાહિ?' શાક્ય મતાનુયાયી ભિક્ષુક અને બ્રાહ્મણ “માતા અજ્ઞાનાના' અજ્ઞાની “માણવા-માનવા મનુષ્યો “કા-કાજુ કામમાં – કરો આસક્ત થાય છે. દા
અન્વયાર્થ – આ પૂર્વોક્ત શાને એટલે કે અહંત ભગવાન દ્વારા કથિત આગમને ત્યાગ કરીને (આગમની માન્યતાઓને અસ્વીકાર કરીને, કેટલાક શાક્ય બૌદ્ધ મતવાદીઓને તથા બાર્હસ્પત્યમત આદિના અનુયાયી બ્રાહ્મણો પિત પિતાના આગમાં આગ્રહશીલ હોય છે એટલે કે તેઓ પિત પિતાના સિદ્ધાંતોનેજ ખરાં માનતા હોય છે. એવા પરમતવાદીઓ પરમાર્થને જાણ્યા વિના રછા રૂપ અને કામગ રૂપ કામેમાં ગૃદ્ધ (લેલુપ - આસક્ત) રહે છે.
ટીકાર્થ – જે કે અહંત તીર્થકર ભગવાને, કેવળ અર્થ રૂપે જ આગમનું કથન કરે છે - તેમને સૂત્ર રૂપે ગ્રથિત કરતા નથી. સૂત્રરૂપ આગમનું પ્રણયન તે ગણધર પરંપરા વડે જ થાય છે; છતાં પણ કેત્તર અર્થના પ્રતિપાદક જે જે આગમે વર્તમાન કાળે ઉપલબ્ધ છે, તેઓ તીર્થકરમૂલક હેવાને કારણે તીર્થકરેના જ કહેવાય છે. તીર્થકરેની વાણી દ્વારા જે અર્થ પ્રકાશિત કરવામાં આવે છે, એજ અર્થ ગણધર આદિ ગુરૂપરમ્પરા દ્વારા પણ પ્રકાશિત કરવામાં આવે છે. તેમને શબ્દાનુક્રમની વિલક્ષપુતાના પ્રણયનની સ્વતંત્રતા છે, પરંતુ અર્થની વિલક્ષણતાનું પ્રતિપાદન કરવાની સ્વતંત્રતા નથી. એ જ કારણે દ્રવ્યાર્થિક નયની અપેક્ષાએ અનાદિ પ્રવાહ પરમ્પરા રૂપે પ્રાપ્ત હોવાને કારણે શાસ્ત્રની નિત્યતા સિદ્ધ થાય છે.
આ પ્રકારના અહંત ભગવાન દ્વારા કથિત આગમને ત્યાગ કરીને એટલે કે શાસ્ત્રોને અનાદર કરીને, શાકય આદિ શ્રમણે તથા બાર્હસ્પત્યમતાનુયાયી આદિ બ્રાહ્મણે. કુશાના સંસ્કારથી યુક્ત મતિવાળા થઈને, વિવિધ પ્રકારની કુત્સિત ભાવનાઓથી પ્રેરાઈને સર્વજ્ઞ પ્રણીત સમીચીન આગમમાં કથિત અનુષ્ઠાનને પરિત્યાગ કરીને, વાંચકે દ્વારા નિર્મિત ગ્રંથમાં તથા એવા ગ્રંથમાં પ્રતિપાદિત અનુકામાં આગ્રહશીલ હોય છે. એટલે કે તેને આદરની સાથે સ્વીકારે છે. અને તેનું પાલન કરતા હોય છે.
શ્રી સૂત્રકૃતાંગ સૂત્રઃ ૦૧
