________________
વળી “ધનોપાર્જન કરવાના સેવા આદિ જે સાધને છે, તે સાધને દ્વારા પણ માણસને દુઃખી થવું પડે છે–કહ્યું પણ છે કે
ઘમંડી અને દુષ્ટ સ્વામીના દ્વાર પર સ્થિત પુરુષને તેની સેવા સ્વીકારનાર પુરુષને દંડ, અપમાન, અર્ધચન્દ્ર (ગળચી પકડીને બહાર હાંકી કાઢવે તેનું નામ અર્ધચન્દ્ર પ્રદાન છે) આદિ રૂપ વેદના ભેગવવી પડે છે. આ પ્રકારની વેદનાને વિચાર કરનાર કર્યો પુરુષ સેવામાં અનુરક્ત થશે? (કેઈ નહીં)”
સોનું ચાદી આદિ ધનને તથા સ્વજનાદિના પરિગ્રહને કારણે ઉપાજિત મેહનીય કર્મના ઉદયથી છને નરક નિગદ આદિ પરલોકમાં પણ દુઃખનું વેદન કરવું પડે છે. વળી ધન વિનાશશીલ છે. આ વાતને સમજનારે કે પુરુષ ગૃહના બન્ધનમાં બંધાશે? આ વાતને સમજનાર કેઈ પણ પુરુષ ગૃહના ફંદામાં ફસાશે નહીં. પ્રબળ મેહનીય કર્મના ઉદયને કારણે કુંટુંબ, પરિવાર આદિ શત્રુઓને મિત્ર રૂપ માનનાર પુરુષને માટે તેઓ દુઃખ રૂ૫જ છે. કહ્યું છે કે –“રાજા તૃતિમવાદ:” ઈત્યાદિ–
પત્ની પરાભવ કરનારી છે, બધુજન બન્ધન રૂપ છે, અને વિષય (કામગ) વિષ રૂપ જ છે. છતાં મેહને વશવતી બનેલો મનુષ્ય જે શત્રુઓ છે તેમને મિત્રરૂપ ગણે છે, એ કેવા આશ્ચર્યની વાત છે!”
સોનું, ચાંદી, સ્વજન, પરિવાર આદિ પરિગ્રહ આ લોક અને પરલેકમાં દુઃખ ઉત્પન્ન કરનાર જ છે. વળી આ પદાર્થો વિનાશ શીલ છે. આ વાતને સમજી જનાર કોઈ પણ વિવેકી પુરુષ ગૃહવાસ (ગૃહસ્થ જીવન)ને સ્વીકાર કરશે નહીં, પરંતુ તેને ત્યાગ કરીને સંયમનો માર્ગે વિચરશે. ગાથા ૧૦
વળી સૂત્રકાર વિશેષ ઉપદેશ આપે છે કે- "મ “ઈત્યાદિ–
શબ્દાર્થ–મચં-માત્ત૬ સાંસારિક જીવેને પરિચય મહાન “જિં-ોિન' કાદવ છે એવું “કથિ-શાવા” જાણીને બાવા-વાન ૪ તથા જે કાંઈ હું આ લેકમાં “કંઇgશન-
વંદૂરનr વંદન પૂજન છે તેને પણ કર્મના ઉપશમનું ફળ જાણુને વિનંતા-વિજ્ઞાન” બુદ્ધિમાન પુરૂષ અભિમાન ન કરે કેમકે અભિમાન “ggસમન્’ વર-
રાજૂ' શલ્ય છે “દુ -સુદ તેને ઉધ્ધાર કરે કઠણ છે. અતઃ સંજયં-સત્તવન પરિચયને “હરિનાંar” ત્યાગ કરે. ૧૧ સાંસારિક જનને પરિચય મહાન કીચડ સમાન છે, એવું સમજીને સત્ અસના વિવેક યુત સાધુએ તેને ત્યાગ કરવો જોઈએ. આ જે વજૂન, પૂજન આદિ છે, તે કર્મના ઉપદેશનું ફળ છે, એવું સમજીને વન, પૂજન આદિ થાય ત્યારે અભિમાન કરવું જોઈએ નહીં. અભિમાનસૂમ શલ્ય (કાટા) સમાન છે. જેમ સૂરમ શલ્યને કાઢવાનું ઘણું જ મુશ્કેલ થઈ પડે છે. એ જ પ્રમાણે અભિમાનને કાઢવાનું કાર્ય પણ દુષ્કર થઈ પડે છે તેથી સાંસારિક પરિચયને ત્યાગ કરે એજ વિદ્વાન પુરુષને માટે ઉચિત છે.
શ્રી સૂત્રકૃતાંગ સૂત્રઃ ૦૧
૨૦૬
