________________
અધ્યવસાયથી યુક્ત થઈને સંયમનું પાલન કરવું જોઈએ. આ પ્રકારે રાગદ્વેષથી રહિત, મુક્તિગમનને યેગ્ય મુનિએ સત્ અસના વિવેકથી યુક્ત થઈને મૃત્યુપર્યન્ત સંયમનું પાલન કરવું જોઈએ. કહ્યું પણ છે કે- “અહુરે જામ્ ઈત્યાદિ- “જ્યાં સુધી મૃત્યુ ન આવે ત્યાં સુધી મુનિએ સંયમના ચિન્તન (આરાધન)માં જ કાળ વ્યતીત કરે જોઈએ ત્રીસ અતિશયેથી સંપન્ન અને વાણીના પાંત્રીસ ગુણેથી સુશોભિત એવાં તીર્થકર ભગવાને સર્વદા કેમળ વચને દ્વારા શિષ્યને એવો ઉપદેશ આપ્યો છે કે સંયમથી રહિત થઈને વિચારવું જોઈએ નહી” અન્યત્ર પણ એવું કહ્યું છે કે
વ7 વિઘતા પ્રવિણં ઈત્યાદિ
એવી કઈ વસ્તુ જાણવા ગ્ય કહી છે કે જેને આશ્રય લઈને સાધુ સંયમમાં સ્થિર રહે! આ પ્રશ્નને ત્રિકાળદેશી પ્રભુએ પિતાની કોમલ વાણી દ્વારા આ પ્રમાણે ઉત્તર આપે છે
“અસંયમી થઈને ડગલું પણ ચાલવું જોઈએ નહી” એટલે કે સદા સંયમમાં જ સ્થિર રહીને વિચરવું જોઈએ ૪ છે - હવે સૂત્રકાર એ વાત પ્રકટ કરે છે કે કઈ વસ્તુ વિશેષનું અવલંબન લઈને સાધુએ સંયમની આરાધના કરવી જોઈએ. “ત' ઇત્યાદિ | શબ્દાર્થ “ી-જૂનિ” ત્રણે કાળને જાણવાવાળા મુનિ “મા-માદા કોઈપણ જીવને ના મારે ને મારે એ ઉપદેશક, ટૂ-' દૂર હોવાથી મોક્ષને “નંદા-ત્તર તથા “તીરં-અતીત” વીતી ગયેલ તથા “
અનં-અનાજન’ અનાગત અર્થાત્ ભવિષ્યકાળમાં પણ “ધર્મા-ધર્મ” ના સ્વભાવને “અggવવા-અનુપ જઈને “પુEપ. કઠણું વાક્ય અથવા લાકડી વગેરેથી “ જુદો-૨gg” તાડિત કરેલ હોવા છતાં પણ વિજળુ-પિન્ચાર:' હનન કરવામાં આવે તે પણ સામ-સમશે સંયમ માં જ દીલ - જિનેક્ત માગથી જ ચાલે પા
-સૂત્રાર્થ– માહણ (મુનિ) દૂર એટલે કે મોક્ષને અથવા દીર્ઘ કાળને તથા અતીત અને અનાગત ધર્મને-જીવના ઊંચ અને નીચ સ્થાને માં ગમન કરવા રૂપ સ્વભાવને જાણીને, ભયંકર દંડથી અથવા કઠોર વચનપ્રહારેથી અથવા માને કે મને ભય બતાવવાથી પણ સંય મના માર્ગેથી વિચલિત થતું નથી. પણ
–ટીકાર્ય - જિનેશ્વર ભગવાનની આજ્ઞાનું પાલન કરનાર તથા” કઈ પણ જીવની હિંસા ન કરે” એ દયાને ઉપદેશ આપનારો સાધુ ગમે તેવી વિષમ પરિસ્થિતિમાં પણ સંયમનું પાલન કર્યા જ કરે છે. તેનું કારણ એ છે કે–તે આ વાતને બરાબર સમજતું હોય છે કે જેમના કર્મોની નિર્જરા થઈ નથી. તેમને માટે મેક્ષ દૂર છે, આ જીવે પૂર્વોપાર્જિત કર્મને કારણે ભૂતકાળમાં સંસારપરિભ્રમણ કર્યું છે, અને ભવિષ્યકાળમાં પણ કમને
શ્રી સૂત્રકૃતાંગ સૂત્રઃ ૦૧
૨૦૦
