________________
સૂત્રા
પૂર્ણાંકત ત્રણ સ્થાનામાં-ચર્યા, આસન અને શય્યાના વિષયમાં યતનાવાન મુનિએ ક્રાધ, માન, માયા અને લાભના સવથા ત્યાગ કરવે જોઇએ. ॥ ૧૨ || ટીકા
પૂર્વોક્ત ત્રણ સ્થાનોમાં ઇાંસમિતિ પહેલું સ્થાન છે. આસન અને શય્યા શબ્દ દ્વારા આદાન ભાંડમાત્રનિક્ષેપણા સમિતિ રૂપ બીજું સ્થાન ગ્રહણ કરવુ જોઇએ. ભક્તપાન શબ્દ દ્વારા એષણામિતિ રૂપ ત્રીજા સ્થાન તુ કથન કરાયું છે. આ ત્રણે સ્થાનામાં સદા યતનાવાન્ મુનિએ અભિમાનના ત્યાગ કરવા જોઇએ. જ્ઞાનાદિ ગુણાને ભસ્મ કરનાર જવલનના (ક્રાધના) ત્યાગ કરવા જોઇએ. મધ્યસ્થના એટલે કે સમસ્ત પ્રાણીઓની મધ્યમાં સ્થિત લાભના ત્યાગ કરવા જોઇએ. ક્રોધ, માન, માયા અને લેાભના ત્યાગ કરવા જોઇએ એટલે તેમને પેાતાના આત્માથી અથવા મનથી અલગ જ (દૂરજ ) રાખવા.
શંકા-આગમમાં” ધ પદ્યને સૌથી પહેલુ મૂકવામાં આવે છે. અહીં તેના કરતાં ઊલટા ક્રમના ઉપયાગ કરીને માનનુ” નિરૂપણું સૌથી પહેલાં શા માટે કરવામાં આવ્યું છે? સમાધાન. માનને સદ્દભાવ હાય, ત્યારે ક્રષ અવસ્ય ઉત્પન્ન થાય છે. ધના સદ્ભાવ હાય, ત્યારે માનના સદ્ભાવ હોય છે પણ ખરા અને નથી પણ હાતા. કોઇનું માન હણાય ત્યારે તેને ધ તા અવશ્ય ઉત્પન્ન થાય છે, પરન્તુ ક્રોધ ઉત્પન્ન થાય ત્યારે માનને સદ્ભાવ અનિવાર્ય નથી. ॥ ગાથા ૧૨ા
મૂલગુણુ અને ઉત્તરગુણુ બતાવીને હવે સૂત્રકાર આ ઉદ્દેશાના ઉપસંહાર કરતા કહે છે કે સમિપ” ઇત્યાદિ—
અઘ્યયન કા ઉપસંહાર
શબ્દાર્થ -- મિલ્લૂ મિક્ષુઃ’ભિક્ષુક “જ્ઞાનૢ-સાધુ સાધુપુરૂષ ( મુની ) ‘ચાલવા’ નિરન્તર ‘મિજી--સમિતસ્તુ ઇર્યા સમિતિમાં યુક્ત થઈને ‘લિત સિત્તેપુ’ ઘર વગેરે પાશમાં બદ્ધ એવા ગૃહસ્થામાં વિપલિત:' આસક્તિ ભાવથી અખદ્ધ થઇને અર્થાત આહારમાં ભૃચ્છાભાવ કર્યા વગર આમોયલાય-આમોક્ષાર્થ' માક્ષપ્રાપ્તિ પર્યન્ત વિવજ્ઞાત્તિ પ્રિનેત્’પ્રવૃજ્યાનું પાલન કરે ‘ત્તિનેમિ-તિ થ્રીમિ' એવું આ સ્થન જેવુ ભગવાનથી સાંભળ્યું છે તેવુ જ કહું છું. ૫૧૩૫
-સૂત્રા – ભિક્ષા દ્વારા જ નિર્વાહ કરનાર મુનિએ સદા થઇને, પ્રાણાતિપાત વિરમણ આદિ પાંચ સંવરથી ગૃહસ્થાના સંપર્ક નહી રાખતા થકા, આહારાદિમાં
સમિતિએ અને ગુપ્તિઓથી યુક્ત સંવૃત થઇને, ગૃહપાશમાં ફસાયેલા મૂર્છાભાવને ત્યાગ કરીને, જ્યાં
સુધી મેક્ષની પ્રાપ્તિ ન થાય ત્યાં સુધી દીક્ષાનું પાલન કરવુ જોઇએ તેણે સંયમના
શ્રી સૂત્ર કૃતાંગ સૂત્ર : ૦૧
૧૭૧
