________________
” આગ્રહી પુરુષ યુકિતને તાણી ખેંચીને ત્યાં જ લઈ જવા માગે છે કે જ્યાં તેની બુદ્ધિ (શ્રદ્ધા) જામી હોય છે. પરંતુ જે માણસ પક્ષપાતથી રહિત હોય છે. તે યુક્તિને અનુકૂળ શ્રદ્ધા રાખે છે. એટલેકે પિતાનાજ મતને આગ્રહ રાખનાર પુરુષ જેમાં શ્રદ્ધા ધરાવતા હોય છે, તે તરફ જ યુક્તિને તાણી ખેંચીને પોતાના જ મતનું પ્રતિપાદન કરનારી વિચિત્ર દલીલે કરીને પિતાના મતની સ્થાપના કરે છે. પરંતુ નિષ્પક્ષ મનુષ્ય તે પિતાની બુદ્ધિ (શ્રદ્ધા) ની ત્યાં જ સ્થાપના કરે છે, કે જ્યાં તત્વનિર્ણાયક યુક્તિ હોય છે. ૧૫
રસેશ્વરવાદિકે મતકે અનર્થતાકા કથન
હવે સૂત્રકાર પૂર્વોક્ત મતવાદીઓના દોષ પ્રગટ કરીને તેમને કેવું ફળ પ્રાપ્ત થાય છે તે બતાવે છે "સંયુ“ ઈત્યાદિ. | શબ્દાર્થ–“અખંge--Jરંજૂar' ઈન્દ્રિય જ્યથી રહિત અર્થાત્ ઈન્દ્રિયના વશ બનેલ લેકે “અળાવી- અનાવિલા' આદિ વિનાના આ અનન્ત સંસારમાં “તુળો-got--પુનઃ પુના વારંવાર સમિદિંતિ-અમિga’ બ્રમણ કરશે અથવા “રઘવાટ્સ. #ાદા; લાંબા સમય સુધી “ગગુલિબ્લેિષિા રા - સુશિહિયષિાથના: અસુર સ્થાનમાં કિબિષિક રૂપથી રૂવક નિં- ૩ ને ઉત્પન્ન થશે. ૧૬
- સૂત્રોથ - તે અંસવૃત (અસંયત) એટલે કે ઈન્દ્રિય અને મનને કાબૂમાં ન રાખનારા તે અન્ય મતવાદિઓ વારંવાર અનંત સંસારમાં પરિભ્રમણ કરશે. તથા ચિરકાળ સુધી અસુર સ્થાનમાં ઉત્પન્ન થવા છતાં પણ કિલ્બિષિક દેવે રૂપે ઉત્પન્ન થશે. એટલે કે તેઓ કદાચ દેવગતિ પ્રાપ્ત કરે તે પણ અધમ, અન્યની આજ્ઞા માનનારા અલ્પ બુદ્ધિવાળા, અલ્પ ભગવાળા, અલ્પ આયુષ્યવાળા અને અલ્પ સામર્થ્યવાળા હીન દેવે રૂપે જ ઉત્પન્ન થશે. ૧૬
- ટીકાર્યું - મોક્ષ પ્રાપ્ત કરવાને ઉદ્યત થયેલા તે પાખંડીઓ ઇન્દ્રિયોને વશીભૂત થઈને આ પ્રકારને વિચાર કરે છે. “મને આ ભવમાં પણ ભેગની પ્રાપ્તિ થાય અને પરભવમાં પણ ભેગની પ્રાપ્તિ થાય આ પ્રમાણે વિચાર કરીને જેઓ પિતે ભેગ આદિમાં પ્રવૃત્ત રહે છે, અને બીજા લોકોને પણ એજ પ્રકારે સિદ્ધિને માટે પ્રવૃત્ત કરે છે, એવા દુરાચારના ફંદામાં ફસાયેલા નરપશુને તે અનંત કાળ સુધી સંસારમાં ભ્રમણ કરવું પડે છે.
તેઓ નરક આદિ યાતનાના સ્થાનમાં ઉત્પન્ન થાય છે. ઇન્દ્રિયેના સુખમાં જ રચા પચ્યા રહેનારા તે લેકને રાગદ્વેષ આદિ દ્વન્દોના અભાવ રૂપ મેક્ષની પ્રાપ્તિ થતી નથી. એવાં નરપશુઓને જે અણિમા આદિ આ લેક સંબંધી સિદ્ધિ પ્રાપ્ત થાય છે, તે પણ લેકેની ઠગાઈ કરવાના કામમાંજ આવે છે. બાપ કરવાથી તેમને દેવલોકની પ્રાપ્તિ પણ થાય છે ખરી, પરંતુ તેમાં પણ તેઓ અસુર કિલ્બિષક નામના અધમ દેવ રૂપે જ ઉત્પન્ન થાય છે. ઉપાય
તે પહેલા અધ્યયનને ત્રીજો ઉદેશક સમાપ્ત છે
શ્રી સૂત્ર કૃતાંગ સૂત્રઃ ૦૧
૧૫૨
