________________
ક્રિયાવાદીયોં કે મત કા અનર્થ દિખાનેમેં નૌકાકા દષ્ટાન્ત
એજ કથનનું સમર્થન કરવામાટે સૂત્રકાર નીચેનું દૃષ્ટાન્ત આપે છે. “ના” ઇત્યાદિ
શબ્દાર્થ – કgr-જેમ “ના બંધારણા જન્મથી આંધળે “અલનિ-આજ્ઞાવિ છિદ્રવાળી “ના-નાન” હેડી ઉપર “કુર-સુહા' બેસીને “જામા જંતુના ’ સામે કિનારે પહોંચવા માટે છ-છતિ ઈચ્છા રાખે છે પરંતુ “તાર -સતા ર’ વચમાંજ “
વિકા વિપત્તિ ડૂબી જાય છે. ૩૧
- સૂત્રાર્થ - જેવી રીતે કેઈ જન્માન્ત પુરુષ છિદ્રોવાળી નૌકામાં બેસીને કેઈ નદી અથવા સાગરને પાર કરવાની ઈચ્છા કરે છે, પરંતુ વચ્ચેજ તેની નૌકા ડૂબવાથી તે વિષાદયુક્ત થાય છે–ડૂબી જાય છે ૩૧
- ટકાઈ – એટલે કે જન્મથી જ આંધળે હેય એ કે પુરુષ નદી અથવા સમુદ્રને પાર કરવાની ઈચ્છાથી કેઈ છિદ્રોવાળી નૌકામાં ચડી બેસે છે. પરંતુ નૌકામાં છિદ્રો દ્વારા પાણી ભરાઈ જવાથી તે નૌકા ડૂબી જાય છે. ત્યારે જળમાં ડૂબતો તે માણસ પ્રાણાતિક કણને અનુભવ કરે છે. આ પરતીથિકની પણ એવી જ દશા થાય છે ૩૧
દષ્ટાન્ત કે દ્વારા સિદ્ધાન્તકા પ્રતિપાદન
હવે સૂત્રકાર ઉપર્યુક્ત દૃષ્ટાન્તને દાર્જીનિક સાથે જોડીને, જે અર્થ ફલિત થાય છે, તે પ્રકટ કરે છે.-“gs , રમના ઘ” ઈત્યાદિ –
શબ્દાર્થ – “gaj gવંતુ આ પ્રમાણે “-- કેઈક “મિરઝાદી મળઃ ” મિથ્યા દષ્ટિવાળાઓ “અનાદિ-અનાથ અનાર્ય “વમળT-શ્રમrr” શ્રમણ “ gra -- aggrcવક્ષિાને સંસારથી પાર પહોંચવાની ચાહના કરે છે પરંતુ તેઓ “સંતા-બંતા જૂ’ સંસારમાં “પુરિજદર અનુપરરિત’ ફરતાં રહે છે. ૧૩૨
અન્વયાર્થ – એજ પ્રમાણે કઈ કઈ મિથ્યાષ્ટિ અને અનાર્ય શ્રમણો પણ સંસારસાગરને પાર કરવાની ઈચ્છા કરે છે, પરંતુ તેમની તે ઈચ્છા સફળ થવાને બદલે તેઓ સંસારમાં જ પરિભ્રમણ કર્યા કરે છે. જેવી રીતે આંધળે માણસ છિદ્રોવાળી નૌકામાં બેસીને નદી અથવા સાગરને પાર જવાની ઈચ્છા કરે છે. પરંતુ તેને પાર પહોંચી શકવાને બદલે વચ્ચેજ વિપત્તિમાં ફસાઈ જાય છે-ડૂબી જાય છે. એ જ પ્રકારે તે જન્માલ્પના જેવાં
શ્રી સૂત્રકૃતાંગ સૂત્રઃ ૦૧
૧૩૨
