Page Text
________________
दीपिका - नियुक्ति टीका अ. ८ सू.१५ भिक्षाचर्यातपसः प्ररूपणम्
६२१
लाभिकः २३ मिक्षालाभिकः २४ अभिक्षाळाभिकः २५ अन्नग्लायकः २६ औपनितिक २७ परिमितपिण्डपातिकः २८ शुद्वैषणिकः २९ संख्यादत्तिकः ३० इत्येवं रीत्याऽनेकविधं मिक्षाचर्या तपो भवति । तत्राश्रिताऽभिग्रहं वा य श्वरतिआसेवते स द्रव्याभिग्रहचर उच्यते, भिक्षाचर्यायाः प्रस्तावेऽपि धर्मधर्मिणोरभेदविवक्षा द्रव्याभिग्रहचर इत्युक्तम् । द्रव्याभिग्रहश्च लेपकृतादि द्रव्यविषयोऽवगन्तव्यः भक्तपानादि द्रव्यविषयकोऽभिग्रहो द्रव्याभिग्रहो बोध्यः १ 'अमुकस्थाने ग्रहीष्यामि इत्येवं रीत्या क्षेत्रविशेषमभिगृह्य यश्चरति - भिक्षामटति स क्षेत्रामिग्रहचर उच्यते, क्षेत्रविषयकोऽभिग्रहः क्षेत्राभिग्रहः २ 'पूर्वाहने ग्रहीष्यामि - (२३) अपृष्टलाभिक (२४) भिझालाभिक (२५) अभिक्षालाभिक (२६) rarores (२७) औपनि हितक (२८) परिमितपिण्डपातिक (२९) शुद्धैवणिक (३०) संख्यादत्तिक, इस प्रकार भिक्षाचर्या तप अनेक प्रकार का है । इनका स्वरूप इस प्रकार है
(१) द्रव्याभिग्रहवर - द्रव्य संबंधी अभिग्रह करके जो भिक्षाटन करता है, वह द्रव्याभिग्रहचर कहलाता है । भिक्षा का प्रकरण होने पर भी धर्म और धर्म के अभेद की विवक्षा करके द्रव्याभिग्रहचर ऐसा कहा गया है । द्रव्याभिग्रह यहां लेपकृत आदि द्रव्यसंबंधी सम झना चाहिए। भोजन - पानी आदि द्रयों से संबंध रखने वाला अभि ग्रह द्रव्याभिग्रह कहलाता है ।
-
(२) क्षेत्राभिग्रहचर - 'अमुक स्थानपरग्रहण करूंगा इस प्रकार क्षेत्र संबंधी अभिग्रह करके जो भिक्षार्थ भ्रमण करता है वह क्षेत्राभि ग्रहचर कहलाता है। क्षेत्र संबंधी अभिग्रह क्षेत्राभिग्रह है ।
(२४) लिक्षासालिङ (२५) अभिक्षासालिङ (२६) अन्ना (२७) भोपनि डित (२८) परिमितपिएडपाति (२८) शुद्धैषथिए ( 30 ) सभ्याइत्ति या रीते ભિક્ષાચર્યા તપ અનેક પ્રકારના છે. એમનું સ્વરૂપ આ પ્રમાણે છે (૧) દ્રવ્યા ભિગ્રહચર-દ્રવ્યસંબધી અગ્નિગ્રહ ધારીને જે ભિક્ષાટન કરે છે, તે દ્રષ્યાભિ ગ્રહચર કહેવાય છે ભિક્ષાનું પ્રકરણ હાવા છતાં પશુ ધમ અને ધના અભેદની વિવક્ષા કરીને ‘ દ્રવ્યાભિગ્રહુચર ’ એમ કહેવામાં આવ્યુ' છે. દ્રવ્યા ભિગ્રહ અહી લેપકૃત આદિ દ્રશ્યસ બધી સમજવા જોઇએ ભાજન પાણી આદિ દ્રવ્યેથી સબંધ રાખનાર અભિગ્રહ ટ્રબ્યાભિગ્રહ કહેવાય છે.
(૨) ક્ષેત્રાભિષ્રહચર. અમુક સ્થાન પર ગ્રહણુ કરીશ' આ રીતે ક્ષેત્ર સંબંધી અભિગ્રહ કરીને જે ભિક્ષા કાજે ભ્રમણ કરે છે તે ક્ષેત્રાભિગ્રહચર કહેવાય છે. ક્ષેત્ર સંબધી અભિગ્રહ ક્ષેત્રાભિગ્રહ છે.
શ્રી તત્વાર્થ સૂત્ર : ૨
| SR No. | 006386 |
| Book Title | Tattvartha Sutra Part 02 Sthanakvasi |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1973 |
| Total Pages | 894 |
| Language | Sanskrit, Hindi, Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, & Canon |
| File Size | 49 MB |