Page Text
________________
दीपिका-नियुक्ति टीका अ.७ सू.७६ अन्तिमद्वयं शु. कस्य भवतीतिप्ररूपणम् ५५५ असंख्यातसमयः सम्पूर्ण मनोयोगं निरुणद्धि, तत्पश्चात् पर्याप्त द्वीन्द्रियस्य वाग्योग पर्यायतोऽसंख्यातगुणहीनवाग्योगपर्यायान् प्रतिसमयं निरुन्धन असंख्यात समयैः समस्तवाग्योगं निरुणद्धि । ततश्च प्रथमसमयसमुत्पन्नाऽपर्याप्त निगोद जीवस्य जघन्य काययोगपर्यायतोऽसंख्यातगुणहीनकाययोगं प्रतिसमयं निरुन्धन् असंख्यातसमय दिरकाययोगं च सर्वथा निरुद्धि तदेदं तृतीय सूक्ष्म क्रियानिवति नामकं ध्यानं भवति। ततः स भवोपग्राहि कर्मक्षपणार्थ लेश्यातीत मत्यन्तापकम्पं परमनिर्जराकारणं चतुर्थ समुच्छिन्नक्रियापतिपाति नामकं यानं पतिपित्सु योगनिरोधार्थ मुपक्रमते । ततोऽसौ चतुर्थे समुच्छिन्न जीव के योग्य मनोद्रव्यों का प्रत्येक समय में निरोध करते हुए सम्पूर्ण मनोयोग का निरोध कर देते हैं। तत्पश्चात् पर्यास द्वीन्द्रिय जीव के वचन योग से असंख्यात गुणहीन वचनयोग के पर्यायों को प्रतिसमय निरूद्ध करते हुए असंख्यात समयों में सम्पूर्ण वचनयोग का निरोध करते हैं। तदनन्तर प्रथम समय में उत्पन्न अपर्याप्त निगोदिया जीव के जघन्य काययोग के पर्यायों से असंख्यात गुणहीन काययोग का समयसमय निरोध करते हुए, असंख्यात समयों में वादर काययोग को सर्वथा निरूद्ध कर देते हैं। उस समय यह तीसरा सूक्ष्मक्रियानिवत्ति नामक शुक्लध्यान होता है।
तत्पश्चात् भवोपग्राही कोका क्षय करने के लिए लेश्या से अतीत, अत्यन्त निश्चल उत्कृष्ट निर्जरा के कारणभूत चौथे समुच्छिन्न क्रियाअप्रतिपाती नामक शुक्लध्यान को प्राप्त करने के लिए योग का सर्वथा નિરોધ કરતા થકા સપૂર્ણ મનોયોગને નિરોધ કરી દે છે. તત્પશ્ચાત પર્યાપ્ત દ્વીન્દ્રિય જીવના વચનોગથી અસંખ્યાતગુણહીન વચનગના પર્યાને પ્રતિસમય નિરૂદ્ધ કરતા થકા અસંખ્યાત સમયમાં સંપૂર્ણ વચનયોગને નિરોધ કરે છે. તદનન્તર પ્રથમ સમયમાં અપર્યાપ્ત નિગેદિયા જીવના જ ઘન્ય કાયાગના પર્યાયથી અસંખ્યાતગુણહીન કાગનો સમય-સમયે નિરોધ કરતા થકા અસંખ્યાત સમયમાં બાદર કાગને સર્વથા નિરોધ કરી દે છે તે સમયે આ ત્રીજુ સૂફમક્રિયાનિવર્તિ નામક શુકલધ્યાન હોય છે.
ત્યારબાદ ઉપગ્રાહી કર્મોને ખપાવવા માટે લેશ્યાથી અતીત અત્યન્ત નિશ્ચલ, ઉત્કૃષ્ટ નિર્જરાના કારણભૂત ચોથા સમુછિનક્રિયા અપ્રતિપાતી નામક શુકલધ્યાનને પ્રાપ્ત કરવા માટે એને સર્વથા નિરોધ કરવાના અર્થે ઉપક્રમ કરે છે. ચેથા શુકલધ્યાનમાં શ્વાસોચ્છવાસરૂપ સૂમ કાયોગને
श्री तत्वार्थ सूत्र : २
| SR No. | 006386 |
| Book Title | Tattvartha Sutra Part 02 Sthanakvasi |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1973 |
| Total Pages | 894 |
| Language | Sanskrit, Hindi, Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, & Canon |
| File Size | 49 MB |