________________
reme
३७४
तत्त्वार्थसूने तत्वार्थदीपिका-पूर्वसूत्रे क्रमागतस्य शिक्षाव्रत द्वितीयस्य देशावकाशिकव्रतस्याऽऽनायनमयोगादयः पञ्चातिचाराः मरूपिताः सम्प्रति-यथाक्रमप्राप्तस्य पौषधोपवासस्य तृतीयशिक्षाव्रतस्याऽमतिलेखितदुष्पतिलेखित-शय्यासंस्तारादिकान् पञ्चाविचारान् प्ररूपयितुमाह-'पोसहोववासस्से' त्यादि । पौषधोपवासस्य तृतीयशिक्षाव्रतस्याऽपतिले खित-दुष्पतिले खिल-शय्या संस्तारादिका पञ्चाऽतिचारा अतिक्रमा आत्मनो मालिन्याऽऽपादका दुष्परिणतिविशेषा भवन्ति । तत्रा-ऽप्रतिलेखित-दुष्पतिलेखित-शय्यासंस्तारः १ अप्रमाणितदुष्पमाजितशय्यासंस्तारः २ अप्रतिले खित-दुष्पतिलेखितोच्चारप्रस्रवणभूमिः ३ अप्रमार्जित-दुष्पमार्जितोच्चारमस्रवणभूमिः ४ पौषधोपवासस्य सम्यगननुपालनम् ५ इत्येवं पञ्च पौषधोपवासव्रतस्याऽतिचारा भवन्ति ! तत्र
तत्वार्थदीपिका-पूर्व सूत्र में क्रमागत द्वितीय शिक्षाव्रत देशावकाशिक के आनयनप्रयोग आदि पांच अतिचारों का प्ररूपण किया गया है। अब क्रमप्राप्त तीसरे शिक्षानत पौषधोपवासव्रत के अप्रतिलेखित-दुष्प्रतिलेखित शय्यासंस्तारक आदि पांच अतिचारों की प्ररूपणा करते हैं
तीसरे शिक्षाबत पौषधोपवास के पांच अतिचार हैं जो आत्मा में मलीनता उत्पन्न करने वाले दुष्परिणमनरूप हैं । उनके नाम इस प्रकार हैं-(१) अप्रतिलेखित-दुष्प्रतिलेखित शय्यासंस्तार (२) अप्रमार्जित-दुष्प्रमार्जित शय्यासंस्तार (३) अपतिलेखित-दुष्प्रतिलेखितउच्चारप्रस्रवणभूमि (४) अप्रमार्जित-दुष्प्रमार्जित उच्चार प्रस्रवणभूमि
और पौषधोपवास का सम्यक् प्रकार से अननुपालन । ये पांच पौष घोपवासव्रत के पांच अतिचार हैं।
તત્વાર્થદીપિકા-પૂર્વસૂત્રમાં કમાગત દ્વિતીય શિક્ષાવ્રત દેશાવકાશિકના આનયનપ્રાગ આદિ પાંચ અતિચારોનું પ્રરૂપણ કરવામાં આવ્યું છે. હવે કમપ્રાપ્ત ત્રિીજા શિક્ષાવ્રત પૌષધોપવાસ વ્રતના અપ્રતિલેખિત- દુષ્પતિલેખિત શય્યાસંસ્તારક આદિ પાંચ અતિચારેની પ્રરૂપણ કરીએ છીએ
ત્રીજા શિક્ષાવ્રત પૌષધેપવાસના પાંચ અતિચાર છે જે આત્મામાં મલીનતા ઉત્પન્ન કરવાવાળા દુષ્પરિણમન રૂપ છે તેમના નામ આ પ્રમાણે छ (१) अप्रतिवमित-प्रतिभित शय्यासता२ (२) मप्रभाजित-प्रभाજિત શસસ્તાર (૩) અપ્રતિખિત-દુષ્પતિલેખિત-ઉચ્ચારપ્રસવણભૂમિ ૫) પાપવાસનું સમ્યક્ પ્રકારે અનુપાલન આ પાંચ પૌષધપવાસ વ્રતના અતિચાર છે.
શ્રી તત્વાર્થ સૂત્રઃ ૨
