________________
दीपिका-नियुक्ति टीका अ. ७ सू. ६ अनुप्रेक्षाख पनिरूपगर णाति संजोगा-अन्नो अहमसि' इति, अन्ये खलु ज्ञातिसंयोगा:-अभ्योऽहमस्मीति, सूत्रकृताङ्गे प्रथमश्रुतस्क-धे द्वितीयाध्ययने प्रथमगाथायाश्चोक्तम्'बीहिदुल्कहाणुप्पेहा-११
'संबुज्झह किन बुज्झह संबोही खलु पेच दुल्लहा। णो हूवणमंति राइओ-नो सुलभं पुणराविजीवियं ॥१॥ इति, 'संबुध्यस्व किं न बुध्यस्व-संबोधिः खलु प्रेत्य दुर्लभा।
नो हु उपनमन्ति रात्रयः-नो सुलभं पुनरपि जीवितम् ॥१॥ इति ॥६॥ मूलम्-संवर मग्गच्चवण णिजस्टुं परिसोढवापरीसहा ॥७॥ छाया-संवर मार्गाऽच्यवन-निर्जरार्थ परिपोढव्याः परीपहाः ॥७
तत्यार्थदीपिका-पूर्व तावद् आस्रवनिरोधलक्षणसंवरहेतुतया समितिगुप्ति-धर्माऽनुपेक्षा-परीपहजय चारित्राणि प्रतिपादितानि, तेषु च-समितिसूत्र में कहा है-'ज्ञाति संबंधी संयोग भिन्न है और मैं भिन्न हूं'। सूत्रकृतांग के प्रथम श्रुतस्कंध के द्वितीय अध्ययन की प्रथम गाथा में कहा है-'बोधिघुल मानुप्रेक्षा । समझो-बूझो, अरे समझते क्यों नहीं हो ! परभव में घोधि दुर्लभ है । व्यतीत हुमा समय वापिस नहीं लौटता और पुनः मानवजीवन मिलना सुलभ नहीं है, अतएव समझो-बोध करी ॥६॥ 'संवरमग्गच्चवण' इत्यादि ।
संवर के मार्ग से च्युत न होने के लिए और निर्जरा के लिए परीषहों को सहन करना चाहिए ॥७॥
तत्वार्थदीपिका-पहले कहा गया था कि समिति, गुप्ति, धर्म, अनुप्रेक्षा परीषह जय और चारित्र, ये आस्रवनिरोध लक्षण वाले संवर કહ્યું છે–જ્ઞાતિ સંબંધી સંગ ભિન્ન છે અને હું ભિન્ન છું. સૂત્રકૃતાંગના પ્રથમ શ્રુતસ્કંધના દ્વિતીય અધ્યયનની પ્રથમ ગાથામાં કહ્યું છે-બધિદુર્લભાનુપ્રેક્ષા સમજે-બૂઝે, અરે, કેમ સમજતા નથી ? પરભવમાં બેધિ દુર્લભ છે. વીતી ગયેલે સમય કયારે પણ પાછો આવતું નથી અને ફરીવાર મનુષ્યદેહ મળ સહેલ નથી આથી સમજે-ધ કરે. દા __ 'संवरमगच्चवणणिज्जर,' त्यादि
સૂવાથ–સંવરના માર્ગથી ચુત ન લેવા માટે તથા નિજાને માટે પરિષહાને સહન કરવા જોઈએ. પાછા
તત્વાર્થદીપિકા–પહેલા કહેવામાં આવ્યું કે સમિતિ, ગુપ્તિ, ધર્મ, અનુપ્રેક્ષા, પરીષહજય અને ચારિત્ર-આ આસવનિરોધ લક્ષણવાળા સંવરના
श्री तत्वार्थ सूत्र : २
