________________
तत्वार्थ सूत्रे
मैथुनप्ररिवर्जनरूपब्रह्मवर्षे परिपालनमपि तथाविधसंवरस्य हेतुर्भवति १० तथा चैते क्षात्त्यादयो दश श्रमणधर्माः कर्मास्यनिरोधलक्षण संवर हेतवो भवन्तीति योध्यम् । उक्तञ्च समवायाने १० समवाये 'दसविहे समण धम्मे' तं जहासंती १ मुत्ती २ अज्जवे ३ मध्ये ४ लाघवे ५ सच्चे ६ संजमे ७ तवे ८ त्रिवार ९ वंभचेरवासे १० इति, दशविधः श्रमणधर्मः प्रज्ञप्तः, तद्यथा- क्षान्तिः मुक्तिः आर्जवम् मार्दवम् लाघवम् सत्यम् - संयमः - तपः- त्यागः - ब्रह्मचर्यवासः |५| मूलम् - अणुप्पेहा अणिच्चाइ वारस भावणारूचा ||६|| छाया - 'अनुप्रेक्षाऽनित्यादि द्वादश भाववारूपा ॥६॥ तत्वार्थदीपिका - पूर्वं तावत्-कर्माखयनिरोधलक्षण संवरस्य सप्तमवत्त्वस्य हेतुभूतेषु समिति गुप्तिधर्माऽनुप्रेक्षा- परीषहजय चारित्रेषु सप्तसु क्रमशः समिति(१०) ब्रह्मचर्य - सर्वथा मैथुन- त्याग रूप ब्रह्मचर्य का पालन भी संवर का कारण है )
इस प्रकार क्षान्ति आदि दश श्रमणधर्म संवर के कारण होते हैं। समवायांगसूत्र के दसवें समवाय में कहा है
૧૯
'श्रमणधर्म दस प्रकार का कहा गया है, यथा - (१) क्षान्ति ( २ ) युक्ति (३) आर्जव (४) मार्दव (५) लाघव (६) सत्य (७) संयम (८) तप (९) त्याग और (१०) ब्रह्मचर्यवास ॥ ५ ॥
'अणुप्पेहाअणिच्चाई' इत्यादि ।
मूत्रार्थ - अनित्य आदि बारह प्रकार की भावनाएं अनुप्रेक्षा कहलाती हैं ॥६॥
तत्वार्थदीपिका - इससे पूर्व कर्म के आस्रव के निरोध स्वरूपवाले सातवें तच्च संवर के जो कारण समिति, गुप्ति धर्म, अनुप्रेक्षा, परी(१०) श्रह्मय - सर्वथा मैथुन- त्याग३य ब्रह्मयर्यतु पालन સવરનું કારણુ છે.
પણ
આ રીતે ક્ષાન્તિ આદિ દેશ શ્રમણુ ષમ સ`વરના કારણેા હાય છે. સમવાયાંગસૂત્રના દેશમાં સમવાયમાં કહ્યું છે-શ્રમણધમ દસ પ્રકારને કહેવામાં याच्या छेडे - (१) क्षान्ति (२) भुक्ति (3) व (४) माहेय (4) सायप (१) सत्य (७) संयम (८) तप (ङ) त्याग भने (१०) ब्रह्मर्य वास ॥ 'अणुहा अणिच्चाइ बारस भावणारुवा' हत्याहि
સૂત્રાર્થ-અનિત્ય આદિ બાર પ્રકારની ભાવનાઓ અનુપ્રેક્ષા કહેવાય છે. FI તા દીપિકા——માની પહેલા ક્રમના આસ્રવના નિરોધ સ્વરૂપવાળા સાતમાં તત્વ સ્રવરના જે કારણેા સમિતિ, ગુપ્તિ ધમ અનુપ્રેક્ષા
શ્રી તત્વાર્થ સૂત્ર : ૨
