Page Text
________________
श्रीकल्प
कल्पमञ्जरी टीका
सूत्रे ॥१७॥
गोपस्य
देवराजः अवधिना अवधिज्ञानोपयोगेन भगवन्तः श्रीवीरस्वामिनः उपसर्गम् आभुज्य-ज्ञात्वा मनुष्यलोके हव्यम्= शीघं आगत्य तं गोपं एवम्=अनुपदं वक्ष्यमाणं वचनम् अवादीत्-हं भो गोप! =रे गोपाल ! 'हं भोः' इति तिरस्कारपूर्वकमामन्त्रणम् , पुनरपि तमेव संबोधयति-'अप्पत्थियपत्थय' इत्यादिना रे अमार्थितपार्थक !-न केनापि यत्पार्थितं वाञ्छितं--तन्मरणं तत्मार्थक--तदिच्छो ! रे दुरन्तमान्तलक्षण ! दुरन्तानि दुष्टपर्यवसानानि, पान्तानि-अशोभनानि लक्षणानि-लक्ष्यन्ते शुभाशुभफलानि ज्ञायन्ते एभिरिति लक्षणानि-हस्तकरादिरेखातिलमषकादिरूपाणि सामुद्रिकशास्त्रमसिद्धानि चेष्टितानि वा यस्य ताश! रे हीनपुण्यचातुर्दशिक! हीनं पुण्यं यस्यासौ हीनपुण्यः, चतुर्दश्यां जातः चातुर्दशिकः हीनपुण्वश्चासौ चातुर्दशिकश्चेति-हीनपुण्यचातुर्दशिकस्तत्संबुद्धौपापात्मन्नित्यर्थः, तथा श्री-ही-धृति-कीर्ति परिवर्जित ! श्रिया शोभया वैभवेन वा हिया लज्जया घृत्या धैर्येण कीा ख्यात्या च परिवर्जित-सर्वतो रहित ! रे अधर्मकामक! अधर्मस्य कामः-वाञ्छा यस्य तादृश ! रे अपुण्यकामक !-अपुण्येच्छुक !, रे नरकनिगोदकामक !-नरकनिगोदरूपनीचगत्यभिलापिन् ! तथा-रे अधर्मकाक्षित ! अधर्मकाङ्क्षायुत! रे अधर्मपिपासित ! अधर्मपिपासायुत !, रे अपुण्यकाक्षित अपुण्यकाक्षायुत !, रे अपुण्यवीरस्वामी पर आये हुए उपसर्ग को जानकर, और उसी समय मनुष्यलोक में आकर उस गुवाल से कहा-'रे गुवाल! अरे जिसकी कोई इच्छा नहीं करता उसकी अर्थात् मृत्यु की इच्छा करने वाले! अरे दुष्ट फलदायक और अशोभन लक्षणों वाले ! (जिन से शुभ-अशुभ समझा जाय वह लक्षण, सामुद्रिकशास्त्र में प्रसिद्ध हथेली आदि की रेखाएँ, तिल, मषा आदि अथवा चेष्टाएँ लक्षण कहलाती हैं) अरे हीन पुण्यवाले, कृष्ण चतुर्दशी को जन्म लेनेवाले ! अर्थात् पापी! अरे श्री (शोभा या वैमव) ही (लज्जा) धृति (धैर्य) कीर्ति (ख्याति) से सर्वथा शुन्य ! अरे अधर्म के कामी!, अरे अपुण्य और नरक-निगोद के कामी!, अरे ! अधर्म की कांक्षा करने वाले ! अधर्म के प्यासे !, अरे अपुण्य की कांक्षा करने वाले !, अरे अपुण्य के प्यासे!, अरे नरकઆ કર્મોદયને આત્મા પિતે જ સમજી શકે અને તેને ફળ આપતાં પિતે પણ અટકાવી શકે તેમ નથી. કેવળ સારામાઠા ફળ રૂપે પરિણમતી વખતે પોતે તેમાં રાગદ્વેષ કરી જેડાય નહિ; અને પિતાના સ્વભાવ તરફ લક્ષ કરી આ ઉદય તરફ દુર્લક્ષ કરે અને વેદનાને સમભાવે ભગવે. આ જાતનું સૂફમપણે વરતતું આંતરિક કાર્ય પિતા દ્વારા જ થઈ શકે. બીજે કઈ આ અરૂપિ રચના અને તેની કાર્યપદ્ધતિ શી રીતે સમજી શકે જ્યારે સમજ પણ ન પડી શકે તે તેનું નિવારણ પણ કેમ કરી શકે ? આ નિવારણનો સાટ ઉપાય મારા જ હાથમાં છે ને મારા સિવાય
तिरस्कारः। ॥सू०८२॥
॥१७॥
શ્રી કલ્પ સૂત્ર: ૦૨
| SR No. | 006382 |
| Book Title | Kalpsutra Part 02 Sthanakvasi |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1959 |
| Total Pages | 509 |
| Language | Sanskrit, Hindi, Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_kalpsutra |
| File Size | 37 MB |