________________
श्रीकल्पसूत्रे ॥ १६०॥
काम रामदरबारका एका
इत्येवम् अनेकप्रकारमीदृशं भूयोभूयः = पुनः पुनः विलपतां खेदवचनमुच्चरतां तेषां नन्दिवर्धनादीनां सर्वेषां जनानाम् अक्षितः = नेत्रेभ्यो मौक्तिकमालेव - मुक्ताफलमालावत् स्फारा=महती अश्रुधारा= नेत्रजलपरम्परा निस्यन्दितुं निपतितुम् उपाक्रमत = आरभत । तथा च - अक्षिशुक्तिकातः = नेत्ररूपशुक्तिभ्यः अश्रुविन्दुमुक्ताफलानि= नेत्रroorरूपमौक्तिकानि विकिरितुम् = प्रसर्तुम् आरभत, एवम् = एतादृशं शोकसमयं = शोकावसरं निरीक्ष्य= दृष्ट्वा दिनमणिरपि = सूर्योऽपि मन्दघृणिः = मन्दकिरणः - अस्तोन्मुखी जातः । एको जनः अपरस्य दुःखं= प्रभुविरहजनितखेदं परस्परम् = अन्योन्यं दृष्ट्वा दूयते = विद्यति इति = एतत् विभाव्येव = विचार्येव सहस्रकिरणः = सूर्यः अस्तमितः=अस्ताचलं गतवान् । सुरे=सूर्ये अस्तमिते अस्ताचलं गते सति धरा = पृथिवी अन्धकाराऽऽच्छादनम् = अन्धकाररूपवस्त्रम् अधरत्= धारितवती -भूरन्धकारादृताऽभवदिति भावः । जनाः = लोकाश्च शोकातुराः शोकाकुलाः अतएव-विच्छायवदना = निष्प्रभमुखाः स्वकं स्वकं निजं निजं धाम=स्थानं प्रतिगताः = निवृत्यगतवन्तः ||सू०८०||
इस तरह बार-बार दुःखमय वचन उच्चारण करने वाले नन्दिवर्धन आदि सभी जनों के नेत्रों से मोतियों की माला के समान महती आँसुओं की धारा निकलने लगी, अत एव आँखों रूपी सीपों से अश्रु रूपी मोती इधर-उधर बिखरने लगे । इस प्रकार का शोक अवसर जान कर मानों सूर्य भी मन्दकिरणअतोन्मुख हो गया। एक दूसरे के दुःख को देख कर, परस्पर दुखी होता है, मानो यही सोच कर सूर्य अस्ताचल की ओर चला गया। सूर्य के अस्त हो जाने पर पृथ्वी ने अंधकार रूपी काले वस्त्र को धारण कर लिया, अंधकार अर्थात् ढँक गई। सभी लोग शोक से आकुल थे, अतएव सब के चेहरे फीके पड़ गये थे। वे अपने-अपने स्थान पर चले गये | सू०८० ॥
આ રીતે વારવાર દુઃખમય વચનાનું ઉચ્ચારણ કરનાર નન્દિવન આદિ સર્વ લેાકેાનાં નેત્રામાંથી મેાતીએની માળા સમાન માટી આંસુઓની ધારા વહેવા લાગી, તેથી આખા રૂપી છીપામાંથી અશ્રુ રૂપી મેાતી આમ તેમ વેરાવા લાગ્યા.
આ પ્રકારના શેકને અવસર જાણીને સૂર્ય પણ મંદ કિરણ-મસ્તાન્મુખ થઇ ગયા. એકબીજાનાં દુઃખ જોઇને પરસ્પર દુઃખી થાય છે. જાણે એવુ વિચારીને જ સૂર્ય અસ્ત અસ્તાચળની તરફ ચાલ્યા ગયો. સૂય અસ્ત પામતાં પૃથ્વીએ અંધકાર રૂપી વસ્રને ધારણ કરી દીધુ. એટલે કે પૃથ્વી અંધકારથી ઢંકાઈ ગઇ. સઘળા લોકો શાકથી વ્યાકુળ હતાં, તેથી બધાના ચહેરા પ્રીકાં પડી ગયાં હતાં. તેએ પેાતાતાને સ્થાને ચાલ્યાં ગયાં. પાસૢ૦૮૦ના
શ્રી કલ્પ સૂત્ર : ૦૨
淇淇
कल्प
मञ्जरी
टीका
प्रभुबिरहे
नन्दिवर्ध
नादीनां
विलाप
वर्णनम् ।
॥सू०८०||
॥ १६०॥