________________
श्रीकल्प
कल्प
मञ्जरी
॥४४८॥
टीका
क्षीरसागर
फेनिल-पयो-ललिता-न्तरालं विगतजम्बालं महाधुनिको-दुरतर-तरः-सङ्गम-महागर्ता-वर्त-मिलितो-च्छलितपरावृत्त-धावदुल्लसित-पयसं, स्वादु-जल-सरसं सुन्दरं क्षीरसागरं पश्यति ॥ मू०२५॥
टीका--'तओ पुण सा सीयकिरण' इत्यादि । ततः पद्मसरोवरस्वप्नदर्शनानन्तरं पुनः एकादशे स्वप्ने सा-त्रिशला क्षीरसागरं पश्यति, तत्र कीदृशं तम् ? इत्याह-शीतकिरण-किरणगण-विभासि-विमलजलसंचयंशीतकिरण: चन्द्रः, तस्य किरणानां गणेन=समृहेन विभासत इत्येवंशीलो विमलजलसंचयः निर्मलजलसम्हो यस्य तम्, तथा-महामकर-निकर-शिशुमार-वार-तिमि-तिमिङ्गिल-तिमिङ्गिलगिल-चपलोच्छलन-चोक्षुभ्यमाणराजमाना-समान-कल्लोल-पोप्लूयमान-यादः-समुदयं-तत्र-महामकरा महाग्राहाः तेषां निकर समूहः, शिशुवाले, कीचड़ से रहित, बड़ी-बड़ी नदियों के वेगवान संगम से पडे हुए गड़हों में होने वाले आवतों से मिले, उछले, लौटे और वेग के साथ दौडे पानी से अतिशय शोभायमान, मधुर जल के कारण सरस और सुन्दर क्षीरसागर को ग्यारहवें स्वप्न में देखा ।।मू० २५॥
टीका का अर्थ 'तओ पुण सा सीयकिरण' इत्यादि । पद्मसरोवर का स्वम देखने के पश्चात् ग्यारहवें स्वप्न में त्रिशला देवी ने क्षीरसागर को देखा। वह कैसा था ? सो कहते हैं
उस क्षीरसागर के निर्मल जल का समूह चन्द्रमा के किरण-समूह समान चमक रहा था। विशालकाय मगरों के समूह, शिशुमारों (सोस नामक जलजन्तुओं) के समूह तथा तिमि, तिमिगिल (तिमिनामक मत्स्य को निगल जाने वाले) और तिमिगिलगिल (तिमिगिल को भी निगल जाने वाले) नामक मच्छ મોટી મોટી નદીઓના વેગવાળા સંગમથી પડેલા ખાડામાં, ભરતી થતા પાણી ઉછળી પડતું, ને તે બન્ને સંગમેના લીધે થતાં ઉછાળાનું પાણી, ઘણું રમણીય અને સુંદર દેખાતું એ જે મધુરજળવાળો ક્ષીરસાગર તેનું સ્વપ્ન, ત્રિશલા રાણીએ, અગ્યારમાં સ્વપ્નમાં જોયું. (સૂ૦ ૨૫)
टीना अथ -'तो पुण सा सीयकिरण' त्यादि. ५हम सरोवर्नु २१ नया पछी मगामारमा સ્વપ્નામાં ત્રિશલા દેવીએ ક્ષીરસાગરને જોયે. તે કે હવે, તે કહે છે–
તે ક્ષીરસાગરનાં નિર્મળ જળને સમૂહ ચન્દ્રમાનાં કિરણસમૂહથી ચળકતા હતા. વિશાળકાય મગરના સમૂહો, શિશુમાર (શાંશ નામના જળચર) ના સમૂહો તથા તિમિ. તિમિગિલ (તિમિ નામનાં માછલાઓને ગળી જનારા) તથા તિબિંગિલગિલ (તિબિંગિલ નામના મને પણ ગળી જનાર) મચ્છે તેમાં ઉપર ઉછળતાં હતાં. એ બધાના છંદ
वर्णनम्.
॥४४८||
हर
શ્રી કલ્પ સૂત્ર: ૦૧
