________________
श्रीकल्प
कल्पमञ्जरी टीका
॥४३५||
शोभमानं, शीतल-मन्द-सुगन्धि-मारुत-मृदुस्पर्श-कम्पमानं गगनतलचुम्बिनं नयना-नन्द-कन्दल-रूपम् अमन्दानन्दस्वरूपं पुञ्जीकृत-नील-लोहित-पीत-सित-मृदुलो-लसन्मयूरपिच्छ-विलसित-मूर्धकं परिलम्बित-नानाविधमुरभि-कम-स्रजं ध्वजं पश्यति ॥सू० २२॥
टीका-'तभी पुण सा जच्च०' इत्यादि। ततः सूर्यस्वमदर्शनानन्तरं पुनः अष्टमे स्वप्ने सा= त्रिशला ध्वजं पश्यति, तत्र कीदृशं ध्वजम् ? इत्याह-जात्यकाञ्चनयष्टिप्रतिष्ठितं-जात्यकाञ्चनम् उत्तमसुवर्ण तस्य या यष्टि: दण्डः तत्र प्रतिष्ठितम् अवलम्बितम्, तथा-परमशोभाकलितम् उत्कृष्टशोभायुक्तम्, तथालिए उद्यत हुए सिंह के चिह्न से सुशोभित, शीतल मन्द सुगन्धित वायु के कोमल स्पर्श से लहराती हुई,
आकाशतल को स्पर्श करने वाली, नयनों को आनन्द देने वाली, अतिशय आनन्दरूप, पुंजीकृत नील, लाल, पीले, श्वेत, कोमल मयूर-पंखों से सुशोभित अग्रभाग वाली, तथा जिसके चारों ओर नानाप्रकार के मुगन्धित पुष्पों की मालाएँ लटक रही थीं ऐसी ध्वजा को आठवें स्वम में देखा ।।मू० २२॥
टीका का अर्थ-'तो पुण सा जच्च०' इत्यादि। मूर्य का स्वम देखने के अनन्तर अष्टम स्वप्न में। त्रिशला रानीने ध्वजा (पताका) देखी, वह कैसी थी? सो कहते हैं--
वह ध्वजा श्रेष्ठ स्वर्ण के दंड पर अवलम्बित थी। बड़ी ही उत्तम शोभा से युक्त थी। विकसित આકાશને ભેદી નાખવા સિંહ તૈયાર થયું હોય અને તે વખતનું જેવું તેનું વિકરાળ રૂપ પ્રદર્શિત થતું હોય તેવા સિંહનું ચિત્ર આ ધ્વજામાં આલેખાયું હતું.
આ દવજા' શીતળ મંદ અને સુગંધિત વાયુના લેરખડાંથી ફરક-ફરક થઈ રહી હતી. તેની ઊંચાઈ આકાશપ્રદેશને સ્પર્શ કરે તેવી હતી. આ દવજા” ને જોતાં જ, નયને નાચી ઉઠે તેવી તે સુંદરતાથી ભરેલી હતી.
લાલ, લીલા, પીળા અને સફેદ રંગના મોરના પીંછાથી તેને અગ્રભાગ ચિતરાયેલું હતું. આ દવાની ચારે તરફ, સુગંધિત પુપની માળાઓ લટકી રહી હતી. આવા ગુણે-યુક્ત ધ્વજાનું સ્વપ્ન, ત્રિશલા રાણીએ, भनुमव्यु. (सू०२२)
न। गर्थ-'तओ पुण सा जच्च.' त्यात. सूर्यन स्व यां पछी मामानामा शिवाय Man (Nast) ४. ती ती? ते हे छ
તે દવા શ્રેષ્ઠ સેનાના દંડ પર અવલમ્બિત હતી. ઘણી જ ઉત્તમ ભાવાળી હતી. વિકસિત વેતકમળ,
ध्वजस्वप्नवर्णनम.
॥४३५॥
શ્રી કલ્પ સૂત્ર: ૦૧
