________________
श्रीकल्प
सूत्रे ॥३९०॥
滋润
निर्झर - नीरे शिल्प - कला - कमनीयेऽतिरमणीये स्वक- शोभा - विडम्बित - मुरवर - विमाने सार्वर्तुक-सुख भवने अचिन्त्य - ऋद्धि-सम्पन्ने वरभवने तस्मिन् तादृशे उभयतो लोहिताक्षमयविब्बोक ने तपनीयमय - गण्डोपधान-कलिते सालिङ्गनवर्ति उभयतः उन्नते मध्येन गम्भीरे गङ्गा- पुलिन - वालुको - दाल-सदृशके उयचिय- क्षौम- दुकूल पट्ट
को मेघों का भ्रम हो जाता था और वे नाचते लगते थे। वह चन्द्रकिरणों का संयोग होने पर चन्द्रकान्त मणियों से झरनेवाले जल से युक्त था। शिल्पकला से कमनीय था, अतएव अत्यन्त ही रमणीय था । अपनी अनुपम शोभा से देव - विमान को भी मात करता था। सभी ऋतुओं में सुख-जनक था । अचिन्त्य ऋद्धि-वैभव से सम्पन था, तथा जिन्होंने पहले पुण्य का पुंज उपार्जित किया है, उन प्राणियों के निवास के योग्य था और श्रेष्ठ था ।
राजा सिद्धार्थ के इस राजभवन में त्रिशला देवी सुखपूर्वक सेज पर शयन कर रही थी । वह सेज इस प्रकार की थी— उसके दोनों ओर सिर और पैर की तर्फ लोहिताक्ष रत्नों के उपधान ( तकिये) लगे हुए थे। सोने के गाल सरिये तकिये से सहित थी । शरीर-परिमित उपधान से युक्त थी । उसके सिरहाने और पांयते ( पैरों की तर्फ) का भाग ऊँचा उठा हुआ था और बीच का भाग नीचा था। जैसे गंगा के किनारे की बाल में पैर रखते ही पैर धँस जाता है, उसी प्रकार उस शय्या पर भी पैर नीचे થઇ આવતી.
ચંદ્રમાની કિરણેાના સંચાગવડે ચંદ્રકાંત મણિયાથી જળ ઝરી રહ્યું હતું. આ મહેલની સઘળી શાભા દેવવિમાનાની શોભા અને ઋદ્ધિનું પ્રદર્શીન કરતી હતી. આ મહેલ સઘળી ઋતુમાં સુખજનક હતા. અચિંત્ય ઋદ્ધિ અને વૈભવથી સંપન્ન હતા અને ઉત્કૃષ્ટ પુણ્યશાળી જીવાને નિવાસ યાગ્ય અને શ્રેષ્ઠ હતા.
રાજા સિદ્ધાના આ રાજભવનમાં ત્રિશલાદેવી, સુખપૂર્વક શયન કરી રહ્યાં હતાં. આ શય્યા કેવા પ્રકારની હતી તેનું વર્ણન આ પ્રમાણે છે.
અન્ને પડખે માથુ અને પગ તરફ, લેાહિતાક્ષ રત્નાના તકીયા મૂકવામાં આવ્યાં હતાં. આ ઉપરાંત સુવણુંઅંકિત ગાલમસૂરીયા પણ ગઠવવામાં આવ્યા હતાં. શય્યા, શરીર પ્રમાણ હતી. શિર અને પગ તરફના ભાગે, ઉંચા હતાં, ને વચલે ભાગ જરા નીચા જેવા હતા. જેમ ગંગાનદીના કિનારાની વાળુમાં પગ મુકતાં જ પગ નીચે ધસી જાય છે. તે જ પ્રકારે તે શય્યા ઉપર પણ પગ ધસી જતાં હતાં.
શ્રી કલ્પ સૂત્ર : ૦૧
कल्प
मञ्जरी टीका
राजभवनवर्णनम्.
॥ ३९०॥
