________________
कल्प
श्रीकल्प
मूत्रे ॥२५३॥
मञ्जरी
टीका
देव्याः कुक्षौ चतुदशस्वप्नसूचित जादिचतुर्दशस्वप्नप्रवेदितो विलक्षण: विशिष्टलक्षणयुक्तो विलक्षणमभावयुक्तःसर्वोत्कृष्टतया विलक्षण: अनन्यसदृशो यः प्रभावस्तेन युक्तः-सर्वातिशायिप्रभावसम्पन्नः सन् पुत्रत्वेन उपपन्नः । व्यतीतेषु च साधिकेषु नवमु मासेषु गर्भाद् निर्गतः। ततश्च नानाविधमहोत्सवैः सूतिजातकर्मकरणे-मूतिः= प्रसवः, जातकर्म संस्कारविशेषः, तयोः करणे-क्रियायां निवृत्ते सम्पन्ने सति सम्प्राप्त समागते च द्वादशाहदिवसे-द्वादशं च तदहथेति द्वादशाहः, स चासौ दिवसश्चेति तस्मिंस्तथोक्ते-द्वादशाहरूपे दिवसे तस्य शिशोः कारण असाधारण प्रभाव से सम्पन्न पुत्र के रूपमें आया। कुछ दिन अधिक नौ मास बीतने पर वह गर्भ से बाहर निकला । तब नाना प्रकार के महोत्सवों के साथ उसका सूतिकर्म तथा जातकर्म नामक संस्कार किया गया! इनके सम्पन्न होने के बाद बारहवाँ दिन आने पर उस शिशु के माता-पिता ने उसका 'मियमित्र' नाम नियत किया। જેમ ત્રણખાંડ ઉપર વર્ચસ્વ ધારણ કરી કોઈપણ જીવ વાસુદેવ બને છે તેમ છખંડ ઉપરનું આધિપત્ય બેસાડી ચક્રવર્તી બને છે.
ચક્રવર્તીનું સુખ સંસાર અપેક્ષાએ અસીમ હોય છે. ગર્ભમાં આવતાં જ વિવિધ પ્રકારના સુખોની સામગ્રી એકઠી થતી જાય છે. પુણ્યવંતા જીવ જ્યારે આવે છે, ત્યારે સુખેની સામગ્રી લઈને જ આવે છે. તે આ પ્રમાણે
“खेत्तं वत्थु हिरणं च पसवो दासपोरुस । चत्तारि कामखंधाणि तत्थ से उववज्झइ ॥१॥ मित्तवं नायवं होइ, उच्चागोए य वण्णवं ।
अप्पायंके महापन्न, अभिजाए जसो बले" ॥२॥ (उत्तरा. अ. ४-गा. १७-१८) અર્થા–સમકિતીદેવ, પિતાના સ્થાનકે રહેતાં થકાં, આયુષ્ય ક્ષય થએથી આવીને મનુષ્યની ચેનિ પ્રત્યે, शम स में छे. क्षेत्र-भीन, पातु-३२-भडे (1), एय-सानु-२५ (२), पशु-धोडा हाथी (3), દાસ-દાસદારી, પૌરુષ-પાયદળ (૪), એ ચાર પ્રકારના લાવલશ્કર-આ વધુ જ્યાં હોય ત્યાં જન્મે છે, આ બધા મળીને એક અંગ થયું ૧, મિત્રવંત ૨, સ્વજનવંત ૩, ઉચ્ચગેત્રના ધણી ૪, રૂપવંત ૫, નીરોગ ૬, મહાપ્રજ્ઞાવંત ७, विनयत ८, यशत, तर आय ४२वामा सामथ्यावाणा १०,डाय छ. (२)
તદનુસાર નયસારના જીવે અહીં આવીને જન્મ લીધે, સર્વત્ર ખુશખુશાલીભર્યા દૃશ્ય જોવાથી માતાપિતાએ તેનું નામ “પ્રિય મિત્ર’ રાખ્યું.
- महाविरस्य प्रियमित्र
चक्रवर्तिDA नामकः म एकविंशति
तमो भवः।
॥२५३॥
શ્રી કલ્પ સૂત્ર: ૦૧
