________________
भगवता महावीरेण सभेदप्रभेदो यः कल्प उपदर्शितः तमेव निवधनन् पाह
श्रीकल्पसूत्रे
मूलम्-दुविहे कप्पे पण्णत्ते, तंजहा-जिणकप्पे य थेरकप्पे य। तत्थ जिणकप्पे संपइ विच्छिण्णे। थेरकप्पे दुविहे पण्णते, तंजहा-ठिए चेव अठिए चेव । तत्थ ठियकप्पे पदमचरिमजिणणं । अठियकप्पे सेसजिणाणं । अहुणा चरिमजिणसासणंति कटु ठियकप्पे पवुच्चइ । ठियकप्पे दसविहे पण्णत्ते, तंजहा-आचेलकं १ उद्देसियं २ सिज्जायरपिंडे ३ रायपिंडे ४ किइकम्मे ५ महव्वए ६ पज्जायजेटे ७ पडिकमणे ८ मासनिवासे ९ पज्जोसवणा १०॥ ०१
कल्पमञ्जरी टीका
छाया:-द्विविधः कल्पः प्रज्ञप्तः। तद्यथा-जिनकल्पश्च स्थविरकल्पश्च । तत्र जिनकल्पः सम्पति विच्छिन्नः, स्थविरकल्पो द्विविधः प्रज्ञप्तः, तद्यथा-स्थितश्चैव अस्थितश्चैव। तत्र स्थितकल्पः प्रथमचरमजिनयोः । अस्थितकल्पः शेषजिनानाम् । अधुना-चरमजिनशासनमिति कृत्वा स्थितकल्पः प्रोच्यते। स्थितकल्पो दशविधः प्रज्ञप्तः, तद्यथा-आचेलक्यम् १ औद्देशिकम् २ शय्यातरपिण्डो ३ राजपिण्डः ४ कृतिकर्म ५ महाव्रतम् ६ पर्यायज्येष्ठः ७ प्रतिक्रमणम् ८ मासनिवासः ९ पर्युषणा १० ॥ मू०१॥
___ भगवान् महावीर ने भेद-प्रभेद सहित जो कल्प प्रदर्शित किया है, उसीका उल्लेख करते हुए सूत्रकार कहते हैं- 'दुविहे कप्पे' इत्यादि।
-मूल का अर्थ
कल्प दो प्रकारका कहा गया है - जिनकल्प और स्थविरकल्प । जिनकल्प इस समय विच्छिन्न
ભગવાન મહાવીરે ભેદાનભેદ સહિત જે કહ૫ પ્રદર્શિત કર્યો છે તેનો જ ઉલેખ કરતાં સૂત્રકાર કહે છે – 'दुविहे कप्पे' त्याला
॥८॥
भूलन। अर्थઉપર “ક૯પ૧ની વ્યાખ્યા “ભાવના રૂપમાં લીધી છે, અહીં “કલ્પને અર્થ આત્મભાવમાં રમણ કરતાં
કે
શ્રી કલ્પ સૂત્ર: ૦૧
