Kalpsutra Part 01 Sthanakvasi

SR No.: 006381
Original Sutra Author: N/A
Author: Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
Publication Year: 1958
Total Pages: 596
Language: Sanskrit, Hindi, Gujarati
Classification: Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_kalpsutra
File Size: 41 MB

Page 189

श्रीकल्प
सूत्रे
॥ १७३॥
Sसारसंसार परिभ्रमणनिवर्त्तनादिदक्षां दीक्षां गृहीत्वा संयममार्गे विहरति ॥ सू०१० ॥
टीका- 'तए णं' इत्यादि ।
ततः=तदन्तरम् खलु स नयसारजीवः सौधर्मात् = तदाख्यात् प्रथमाद् देवलोकात् श्रायुःक्षयेण= देवसंवन्ध्यायुर्दलिकसमाप्या, भवक्षयेण देवभवक्षयेण स्थितिक्षयेण = देवलोकात्रस्थानसमयव्यतिक्रमणेन, चयं देवशरीरं त्यक्त्वा तृतीये भवे विनीतायाम् = अयोध्यायाम् आदितीर्थकरस्य = प्रथमजिनस्य ऋषभदेवप्रभोः नप्तृकः= पौत्रः, भरतचक्रवर्तिनः पुत्रः जातः, अम्वापितृभ्यां मातापितृभ्यां तस्य 'मरीचि' इत्येतन्नाम कृतम् । सः= मरीचित्र उन्मुक्तबालभावः = व्यतिक्रान्तवाल्यः सन् यौवनकम् = युवत्वम् अनुप्राप्तः = क्रमेण प्राप्तः ऋषभप्रभोः मोहसन्दोह मदप्रमादमद्योन्मादोन्मूलनवचनामृतरसं, तत्र - मोहसन्दोहः = मोहसमूहः; मदः = जात्याद्यष्टविधः, प्रमादः कर्त्तव्ये कर्मण्यप्रवृत्तिरकर्त्तव्ये प्रवृत्तिः, एतद्रूपं यन्मयं = मदिरा तस्य य उन्मादः तस्य उन्मूलनो= मोक्षमार्ग को देख लिया । अतएव वह असार संसार में परिभ्रमण का निरोध करने में समर्थ दीक्षा धारण करके विचरने लगा ॥ मृ०१० ॥
टीका का अर्थ- 'तए णं' इत्यादि । वह नयसार का जीव सौधर्म नामक प्रथम देवलोक से देवआयु के दलिकों की समाप्ति होने से, देवभव का क्षय होने से और देवलोक में रहने की कालमर्यादा पूरी होने से देवशरीर त्यागकर तीसरे भव में विनीता अर्थात् अयोध्या नगर में प्रथम तीर्थंकर भगवान् ऋषभदेव का पौत्र और भरत चक्रवर्त्ती का पुत्र हुआ । मातापिताने उसका नाम 'मरीचि रक्खा। वह मरीचि क्रमसे वाल्यावस्था को पार करके यौवन अवस्था को प्राप्त हुआ ।
उसने ऋषभदेव भगवान के वचनामृतरूपी रसका, जो मोह के समूह, जाति-कुल- बल आदि आठ प्रकार के मद तथा कर्त्तव्य कर्म में प्रवृत्ति न करना और अकर्तव्य कर्म में प्रवृत्ति करने रूप प्रमादरूपी ચુકત થઈ ગયા. તેણે પોતાના વિવેકરૂપી આલેાક-પ્રકાશથી મોક્ષના માર્ગ જોઇ લીધા. તેથી તેમણે અસાર સંસારનુ પરિભ્રમણુ મટાડવામાં સમ એવી દીક્ષા ગ્રહણ કરી વિચરવા લાગ્યા.
ભાવા —સમકિત પ્રાપ્ત થયાં પછી જો આયુષ્યના અ'ધ પડે તે તે મધ દેવગતિ અને મનુષ્યગતિના જ હોય, બીજો કોઈ બંધ હોય જ નહિ. આવતાં આયુષ્યને ખંધ, વČમાન આયુષ્યના ત્રીજા, નવમા, સતાવીશ, એકાશી અગર ખસે તેંતાલીસમાં ભાગમાં પડે છે. ત્યાં સુધીમાં પણ જો ન પડી ગયા હોય તેા મરણુ વેલાના વચલા
શ્રી કલ્પ સૂત્ર ઃ ૦૧
減碳
熊獎
कल्प
मञ्जरी
टीका
महावीरस्य
मरीचि -
नामकः
तृतीयो
भवः ।
॥१७३॥