________________
६७२
नन्दीसत्रे
आसीत् कश्चिदुज्जयिनी नगर्याः समीपे नटानां ग्रामः । तत्र भरतो नाम नटः प्रतिवसति । तस्य भार्या मृता । रोहक नामकस्तत्पुत्रः आसीत् । ___अथ भार्यायां मृतायां भरतेन द्वितीया भार्याकृता । साच रोहकं प्रति सम्यग् न वर्तते, ततो रोहकेणोक्तम्-मातर्मया सह सम्यगू न वर्तसे, तदेतस्य फलं ज्ञास्यसि । ततस्तया कथितम्-अरे रोहक ! किं करिष्यसि ? । रोहकोऽब्रवी-एवं करिष्यामि यथा मच्चरणोपरि पतिष्यसि । शित किये जाते हैं-उनमें "भरतशिला" यह प्रथम दृष्टान्त इस प्रकार है
उज्जयिनी नगरी के पास एक नटों का गांव था। उसमें " भरत" इस नाम का नट रहता था। उसकी पत्नी मर चुकी थी। उससे उसको एक पुत्र प्राप्त हुआथा, जिसका नाम रोहक था। पत्नी विना घर का काम चलना बड़ा कठिन है ऐसा समझ कर उसने अपना दूसरा विवाह कर लिया। सौतेली माता होने के कारण उसका व्यवहार रोहक के साथ ठीक नहीं बैठता था। एक दिन सौतेली माताके दुर्व्यवहार से अप्रसन्न होकर रोहक ने उससे कहा-हे माता! ध्यान रखना, यदि तुम मेरे साथ ठीक २ व्यवहार नहीं करोगी, तो इसका फल एक न एक दिन तुम्हें भोगना ही पडेगा।रोहक की इस बात को सुनकर सौतेली माता को क्रोध चढ़ गया। वह बोली-अरे रोहक ! तू मेरा क्या करेगा? रोहकने कहा क्या करेगा? वह करूँगा जिससे तू मेरे चरणों में पडेगी।।
छ. तमाम " भरतशिला " 20 पडे दृष्टांत २॥ प्रमाणे छ___Gorrयिनी नगरी पासे नानु मे ॥म तुं. मा “ १२a" નામને નટ રહેતું હતું. તેની પત્ની મરી ગઈ હતી. તેનાથી તેને એક પુત્રની પ્રાપ્તિ થઈ હતી, જેનું નામ રેહક હતું. પત્ની વિના ઘરનું કામ ચાલવું ઘણું મુશ્કેલ છે એમ માનીને તેણે પિતાને બીજે વિવાહ કર્યો. અપરમાત હેવાને કારણે રોહકની સાથે તેનું વર્તન બરાબર હતું નહીં. એક દિવસ અપરમતા ના દુર્વ્યવહારથી નાખુશ થઈને રહકે તેને કહ્યું-“હે માતા ! ધ્યાન રાખે, જે તમે મારી સાથે ચગ્ય વર્તન નહીં રાખે તે તેનું ફળ તમારે કઈ દિવસે જરૂર જોગવવું પડશે” રોહકની આ વાત સાંભળીને અપરમાતાને ઘણે ક્રોધ थयो. ते मासी,-"अरे ! तु भने शु४री शीश?" रोड ४द्यु-“शु કરીશ? એવું કરીશ કે જેથી તું મારે પગે પડીશ.”
શ્રી નન્દી સૂત્ર
