________________
४२८
नन्दी सूत्रे
,
I
नहि सम्यकश्रुतं मिथ्याश्रुतं वा सादि भूत्वा अपर्यवसितं संभवति, मिध्यात्वप्राप्तौ केवोत्पत्तौ वा नियमेन सम्यकुश्रुतस्य विनाशात् । मिथ्या श्रुतस्यापि च सादेरवश्यं कालान्तरे सम्यक्त्व प्राप्तौ तस्य पर्यवसितत्वात् । तृतीयभङ्गस्तु मिध्याश्रुतापेक्षयाबोध्यः - भव्यस्यानादिमिध्यादृष्टेमिथ्या श्रुतमनादि भवति, सभ्यक्त्व प्राप्तौ च तदपयातीति सपर्यवसितं भवति । अथ चतुर्थभङ्गमुदर्शयति- 'अभवसिद्धियस्स ० इत्यादि | अभवसिद्धिकस्य = अभवसिद्धिकोऽभव्यस्तस्य श्रुतं - मिध्याश्रुतम्, अनाश्रत हो या सम्यकुश्रुत हो, ऐसा कोई भी श्रुत नहीं है जो सादि होकर अपर्यवसित हो जाय । सम्यकुश्रुत मिथ्यात्व की प्राप्ति होने पर, अथवा केवलज्ञान की उत्पत्ति होने पर नियम से नष्ट हो जाता है। मिथ्याश्रुत भी जीव को जब सम्यकश्रुत प्राप्त हो जाता है तब चला जाता है २ । तृतीयभंग मिथ्याश्रुत की अपेक्षा जानना चाहिये, जैसे कोई अनादि मिथ्यादृष्टि भव्यजीव को जबतक सम्यक्त्व का लाभ नहीं हुआ है तबतक उसके साथ लगा हुआ मिध्याश्रुत अनादि ही माना गया है, परन्तु ज्यों ही इस आत्मा के समकित हो जाता है तो वह मिथ्याश्रुत नष्ट हो जाता है । इस अपेक्षा अनादि सांत यह तृतीय भंग बन जाता है ३ । अब चतुर्थभंग कहते हैं- 'अभवसिद्धियस्स०' इत्यादि । जो अभव्य जीव हुआ करते हैं उनका मिथ्याश्रुत अनादि अनंत हुआ करता है, कारणइन अभव्य जीवोंमें किसी भी समयमें सम्यक्त्त्व आदि गुणों का लाभ नहीं होता है अतः इस अपेक्षा मिथ्याश्रुत की इनमें अनादिताके साथ २
ખીજો ભંગ શૂન્ય છે, કારણ કે ભલે મિથ્યાશ્રુત હાય કે સમ્યક્દ્ભુત હાય, પણ એવું કાઈ શ્રુત નથી જે સાદિ હાવા છતાં અષય વિસત થઈ જાય. સભ્ય શ્રુત મિથ્યાત્વની પ્રાપ્તિ થતાં, અથવા કેવળજ્ઞાન પેદા થતાં નિયમથી જ નાશ પામે છે. જ્યારે જીવને સમ્યક્શ્રુત પ્રાપ્ત થાય છે ત્યારે મિથ્યાશ્રુત પણ ચાલ્યું જાય છે. (૨) ત્રીજો ભગ મિથ્યાશ્રુતની અપેક્ષાએ સમજવો, જેમકે ફાઈ અનાદિ મિથ્યાર્દષ્ટિ ભવ્ય જીવને જ્યાં સુધી સમ્યક્ત્વને લાભ થયા નથી ત્યાં સુધી તેને લાગેલુ મિથ્યાશ્રુત અનાદિ જ માનવામાં આવ્યુ છે, પણ જેવું તે આત્માને સમકિત પ્રાપ્ત થાય છે કે તરત જ તે મિથ્યાશ્રુત નાશ પામે છે. તે
અપેક્ષાએ એ ત્રીજો ભંગ અનાદિ સાંત અની જાય છે. (૩) હવે ચાથા ભગ उडे - " अभवसिद्धियस्स ० " त्याहि ने मलव्यलव होय छे तेभनु भिथ्याશ્રુત અનાદિ અન ંત હોય છે; કારણ કે તે અભવ્ય જીવામાં કાઇ પણ સમયે સમ્યકત્વ આદિ ગુણ્ણાના લાલ થતા નથી. તેથી તે અપેક્ષાએ તેમનામાં મિથ્યાશ્રુતની
શ્રી નન્દી સૂત્ર
