________________
ज्ञानचन्द्रिकाटीका - ज्ञानभेदाः । (स्त्रीमोक्षसमर्थनम् )
२६१
नन्वार्यकुलोत्पन्नाऽप्यसंख्येयायुष्का न भवति निर्वाणयोग्येत्यत आह-' णो असंखेज्जाउया' इति, ' नो असंख्येयायुष्का' इति, या तु असंख्येयायुष्का युगलजन्मा न भवति, किं तु संख्येयायुष्का तथाविधा निर्वाणयोग्या भवत्येवेति भावः ।
ननु संख्येयायुष्काऽपि क्रूरमतिर्नाधिकारिणी निर्वाणस्येति तन्निराकरणार्थमाह' णो अइकूरमई' इति, ' नो अतिक्रूरमतिः ' इति । अतिक्रूरमतिर्न भवति, सप्तमनरकायुर्निबन्धनरौद्रध्यानाभावात् । न तु तद्वत् प्रकृष्टशुभध्यानाभावोऽपि न स्या तस्या इति चेत्, न तेन तस्य प्रतिबन्धाभावात् ।
46
कुलों में उत्पन्न नहीं हुई हैं किन्तु आर्यकुलोद्भव हैं । इसी तरह “ नो असंख्येयायुष्का " ये आर्यकुलोत्पन्न होकर फिर असंख्यात वर्ष की आयुवाली नहीं हैं, क्यों कि असंख्यात वर्ष की आयुवाले भोग भूमिया जीव होते हैं, वे मोक्ष के अधिकारी नहीं होते हैं। ये संख्यात वर्ष की आयुवाली हैं, अतः निर्वाणयोग्य हैं। संख्यात वर्ष की आयुवाली भी कितनीक अतिकर मतिवाली स्त्रियां निर्वाण की अधिकारिणी नहीं होती हैं अतः इस दोषको दूर करनेके लिये ऐसा कहा है कि ये अति क्रूर मतिवाली नहीं हैं, इसलिये ये सप्तमनरक की आयु के बंध के कारणभूत रौद्रध्यान से रहित होती हैं। जिस तरह इनमें सप्तमनरक की आयु के बंध के कारणभूत रौद्रध्यान का अभाव है उसी तरह इनमें प्रकृष्ट शुभध्यान का भी अभाव मानना चाहिये सो यह बात नहीं है, कारण अशुभ रौद्रध्यान के साथ इसका कोई अविनाभाव - संबंधरूप
તેઓ અનાય કુળમાં ઉત્પન્ન થયેલ નથી પણ આ કુલમાં ઉત્પન્ન થયેલ છે. એજ પ્રમાણે " नो असंख्येयायुष्का " ते सार्योत्पन्न थाने असंख्यात वर्षांना આયુષ્યવાળી નથી, કારણુ કે અસંખ્યાત વર્ષનાં આયુવાળાં ભાગભૂમિયા જીવ ય છે તે મેાક્ષના અધિકારી હોતા નથી. તેઓ તેાસ ખ્યાત વનાં આયુવાળી છે, તેથી નિર્વાણુને ચાગ્ય છે. સુખ્યાત વષૅનાં આયુવાળી પણ કેટલીક અતિક્રૂરમતિવાળી શ્રીએ નિર્વાણની અધિકારિણી હોતી નથી તેથી એ દોષને દૂર કરવા માટે એવુ उडेस छे ! तेथे। “नो अतिक्रूरमति” अतिरमतिवाणी नथी, तेथी तेथे सातभी नरम्ना આયુ. ધને કારણભૂત રૌદ્રધ્યાનથી રહિત હાય છે. જેમ તેમનામાં સાતમી નરકના આયુમ ધના કારણરૂપ રૌદ્રધ્યાનના અભાવ છે એજ પ્રમાણે તેમનામાં પ્રકૃષ્ટ શુભધ્યાનને પણ અભાવ માનવા જોઇએ એવી આ વાત નથી, કારણ કે અશુભ રૌદ્રધ્યાનની સાથે તેને કોઈ અવિનાભાવ સંબધરૂપ પ્રતિબંધ નથી, તે ધ્યાનના
શ્રી નન્દી સૂત્ર
