________________
२३२
अतस्ताः पुरुषेभ्योऽपकृष्टा इति चेत् १ शृणु ।
अधोगती येषामतुल्यं सामथ्यं तेषामूर्ध्वगतावपि सामर्थ्यमतुल्यमेव भवतीति
नियमो नास्ति । तथा चोक्तम्
संमुच्छिम - भुयग - खग, - चउप्पय - सप्पि -स्थि - जलचरेर्हितो । स नरेहिंतो सत्तसु, कमोववज्जंति नरसु ॥ १ ॥
नन्दीस
यदि कहो कि यह बात सामान्य से कही है कि स्त्रियों में सप्तमनरक में जाने का अभाव है, अर्थात् इसका आशय यह है कि - "छट्ठि च इत्थियाओ मच्छा मणुया य सत्तमिं पुढविं" छठवीं नरक तक स्त्रियां जाती हैं तथा मच्छ एवं मनुष्य सप्तम नरक तक जाते हैं, अतः सप्तम नरक में जाने के योग्य कर्मोंके उपार्जन करने की शक्ति पुरुषों में ही है स्त्रियों में नहीं है, इस प्रकार जब स्त्रियों में अधोगमन के लिये पुरुषतुल्य सामर्थ्य का अभाव है तो ऊर्ध्वगमन में भी पुरुषतुल्य सामर्थ्य का अभाव उनमें है, यह बात भी अनुमति होती है । इसीसे वे पुरुषों की अपेक्षा हीन मानी गई हैं।
ऐसा कहना भी ठीक नहीं है। कारण कि ऐसा कोई नियम नहीं है कि जिनमें अधोगति में जाने का सामर्थ्य नहीं है उनमें ऊर्ध्वगति में भी जाने का सामर्थ्य नहीं है । फिर कहा भी है
"समुच्छिम १ भुयगर, खग ३ - चउपय४ सप्पि५त्थि६ जलचरेहितो । सनरेहिंतो ७ सत्तसु, कमोववज्जति नरएसु ॥ १ ॥ ”
જો એમ કહે કે આ વાત સામાન્યરૂપે કહી છે કે સ્ત્રીએમાં સાતમી नरवाना सलाव छे भेटते तेना माशय या प्रमाणे छे- “ छठिं च इत्थि - या मच्छा मणुयाय सत्तमिं पुढविं " छठ्ठी नर सुधी स्त्रीयो भय छे, तथा મચ્છ અને માણસ સાતમી નરક સુધી જાય છે, તેથી સાતમી નરકમાં જવાને ચેાગ્ય કર્મોનું ઉપાર્જન કરવાની શક્તિ પુરુષોમાં જ છે સ્ત્રીઓમાં નથી. આ પ્રમાણે જો સીએમાં અાગમનને માટે પુરુષ જેટલા સામર્થ્યના અભાવ છે તે ઉર્ધ્વગમનમાં પણ પુરુષ જેટલા સામર્થ્ય ના અભાવ તેમનામાં છે, એ વાતનુ પણુ અનુમાન કરી શકાય છે, તેથી તેમને પુરુષો કરતાં હીન ગણેલ છે.
એમ કહેવું” તે પણ ખરાખર નથી કારણ કે એવા કાઈ નિયમ નથી કે જેમનામાં અધાતિમાં જવાનું સામર્થ્ય ન હેાય તેમનામાં ઉર્ધ્વગતિમાં જવાનુ પણ સામર્થ્ય ન હેાય વળી કહ્યું પણ છે
66
समुच्छिम १- भुग २- खग ३ - चउपय ४ - सप्पि ५- त्थि ६ - जलचरेहिंतो । सनरेहि तो, सत्तसु, कमोववज्जं ति नरएस " ॥ १ ॥
શ્રી નન્દી સૂત્ર
