________________
९१२
उत्तराध्ययनसूत्रे
व्यन्तराणां नामान्याह -
मूलम् - पिसायै भैया जक्खा ये, रक्खसी किन्नर्रा किंपुरिसा । महोरगा ये गंधव्वी, अद्वैविहा वाणमंतरा ॥ २०६ ॥ छाया - पिशाचभूता यक्षाच, राक्षसा किन्नराः किम्पुरुषाः । महोरगाश्च गन्धर्वाः, अष्टविधा व्यन्तराः || २०६॥ टीका- 'पिसायभूया' इत्यादि
पिशाचभूता इति पिशाचा भूताश्चेत्यर्थः । च पुनः, यक्षाः, राक्षसाः, किनराः, किम्पुरुषाः, महोरगाः, गन्धर्वाश्वेत्येते ऽष्टविधाः = अष्टमकारा व्यन्तरा आख्याता इत्यर्थः । अन्येऽप्यष्टौ व्यन्तरा ' अणपण्णिय' प्रभृतय एष्वेवान्तर्भावनीयाः ॥ २०६॥ ज्योतिष्कानाह
मूलम् - चंदा सूरा यॅ नक्खत्ता, गहा तारागणा तहा । ठिया वियारिणो चेव, पंचहा जोइसालया ॥२०७॥ छाया - चन्द्राः सूर्याच नक्षत्राणि, ग्रहास्तारागणास्तथा । स्थिताविचारिणश्चैव पञ्चधा ज्योतिरालयाः ॥ २०७ ॥
अब व्यन्तरोंके नाम कहते है- 'पिसाय ' इत्यादि । अन्वयार्थ -- ( वाणमंतरा अट्ठविहा- व्यन्तराः अष्टविधाः) व्यन्तर देव आठ प्रकार है वे ये है । ( पिसायभूया - पिशाच भूताः ) पिशाच, भूत, (जक्स्खा - यक्षाः ) यक्ष (रक्खसा - राक्षसाः) राक्षस (किन्नरा - किन्नराः) किन्नर (किं पुरिसा - किं पुरुषाः ) किं पुरुष (महोरगा गंधव्वा - महोरगाः गंधर्वाः) महोरग तथा गंधर्व । और भी जो " अणपणिय" आदि आठ व्यन्तर कहे गये है उनका भी अन्तर्भाव इन्हीं आठोंमें हो जाता है || २०६ ॥
હવે વ્યંતરીનાં નામ કહે છે- " पिसाय " इत्यादि ।
अन्वयार्थ - बाणमंतरा अट्ठविहा- व्यन्तराः अष्टविधाः व्यन्तर हेव भाई प्रहारना छे ते या प्रमाणे छे पिसायभूया - पिशाचभूताः पिशाथ, भूत, जखायक्षाः यक्ष, रक्खसा-राक्षसः राक्षस, किन्नरा - किन्नराः न्निर, किं पुरिसा-किं पुरुषाः ५३ष, महोरगा गंधव्वा - मनोरगाः गंधर्वाः भडेरिंग, तथा गांधव जील ? " अणपण्णिय " वगेरे आठ व्यन्तर मतावेव तेन पशु अ ंतरभाव આ આઠમાં થઈ જાય છે. ૫ ૨૦૬૫
उत्तराध्ययन सूत्र : ४
