________________
उत्तराध्ययनसूत्रे असंखंभागपलियस्त, उक्कोसेण उ साहिया । पुवकोडीपुहत्तेणं, अंतोमुहुत्तं जहनिया ॥१९१॥ कायठिई खहयराणं, अंतरं "तेसिमं भवे । कौलं अणंतर्भूकोसं, अंतोमुंहुत्तं जहन्नयं ॥१९२॥ एएसिं वण्णओ चैव, गंधुओ रसफांसओ।
संठाणदेसओ वावि, विहांणाइं सहस्सँसो ॥१९३॥ छाया-चर्माणि लोमपक्षिश्च, तृतीयाः समुद्पक्षिणः ।
विततपक्षिणश्च बोद्धव्याः पक्षिणश्च चतुर्विधाः ।। १८७ ॥ लोकैकदेशे ते सर्वे, न सर्वत्र व्याख्याताः । अतः कालविभागं तु, वक्ष्यामि तेषां चतुर्विधम् ॥१८८॥ सन्ततिं प्राप्यानादिकाः, अपर्यवसिता अपि च । स्थिति प्रतीत्य सादिकाः, सपर्यवसिता अपि च ॥१८९॥ पल्योपमस्य भागः, असंख्येयतमो भवति । आयुः स्थितिः खेचराणाम् अन्तर्मुहूर्त जघन्यिका ॥ १९० ॥ असंख्यभागः पल्यस्य उत्कर्षेण तु साधिका । पूर्वकोटीपृथक्त्वेन, अन्तर्मुहूत जयन्यिका ॥ १९१ ॥ कायस्थितिः खेचराणाम् अन्तरं तेषामिदं भवति । कालम् अनन्तमुत्कृष्टम् , अन्तर्मुहूते जघन्यकम् ॥ १९२॥ एतेषां वर्णतश्चैव, गन्धतो रसस्पर्शतः ।
संस्थानदेशतश्चापि, विधानानि सहस्रशः ॥ १९३ ॥ टीका-'चम्मे उ' इत्यादि ।
नभश्चरा जीवाः पक्षिणस्ते चतुर्विधा बोद्धव्याः। तद् यथा-चर्माणि-चर्मपक्षिणः, चर्मचटका प्रभृतयः, चर्मरूपा एव हि तेषां पक्षा भवन्ति । लोमपक्षिणः
नभश्चर जीवों के विषयमें अब सूत्रकार कहते हैं-'चम्मे उ' इत्यादि।
अन्वयार्थ--(पक्खिणो-पक्षिणः) नभश्चर पक्षी-पंचेन्द्रिय नभश्चर जीव ( चउचिहा-चतुर्विधाः) चार प्रकारके ( बोधव्वा-बोधव्याः )
नलवर पोन विषयमा हुवे सूत्र४।२४९ छे“ चम्मे उ" त्या ।
सन्याय--पक्खिणो-पक्षिणः नलव२ पक्षि-५येन्द्रिय नलवर ७१ चउव्विहा-चतुर्विधाः या२ १२ना बोधव्वा-बोधव्याः थुपा नये. अर्थात
उत्तराध्ययन सूत्र:४